Belangrijke dag voor brexit: staat het parlement buitenspel, of niet?

Wie beslist of Groot-Brittannië straks de procedure voor uittreding uit de Europese Unie in gang zet? Is dat het Britse parlement of de regering? Dat besluit wordt vandaag genomen door het Supreme Court, de hoogste rechtbank.

De zaak was aangespannen door burgers die het er niet mee eens waren dat premier May de brexit-onderhandelingen wil beginnen zonder tussenkomst van het parlement. Volgens hen moet het parlement altijd het laatste woord hebben.

Een lagere rechtbank bepaalde in november dat de boze burgers gelijk hadden: het parlement moet een rol spelen bij het startschot voor Artikel 50, de officiële aankondiging van het vertrek uit de EU.

De regering ging in hoger beroep bij het Britse hooggerechtshof, maar de kans is klein dat de hoogste rechtbank anders oordeelt, zegt correspondent Tim de Wit in het NOS Radio 1 Journaal. "Er zitten elf rechters in het Supreme Court, en de verwachting is dat ook zij die groep burgers gelijk gaan geven."

Zal het parlement in dat geval de onderhandelingen over de brexit tegenhouden? Dat niet, denkt De Wit. "Zelfs bij de oppositie hoor je dat het volk heeft gesproken en dat je die uitslag moet respecteren en dat brexit ook echt brexit moet betekenen."

De oppositie zal wel iets terug willen voor haar steun. "Mogelijk vragen ze bepaalde toezeggingen. Zeker sinds de speech van May vorige week, waarin ze zei dat ze wil gaan voor een harde brexit en zo veel mogelijk banden met de EU wil verbreken", vertelt De Wit. "Ze wil uit de Europese interne markt stappen bijvoorbeeld. Veel parlementariërs willen die harde koers wel wat bijstellen. Omdat May een vrij krappe meerderheid heeft, zeker in het Lagerhuis, kunnen we rekenen op spannende debatten."

De vraag is wat de oppositiepartijen voor elkaar kunnen krijgen. "Ze zou één front moeten vormen om May hard aan te kunnen pakken in die debatten. Maar kijk alleen al naar Labour, de grootste partij, daar komen ze er zelf al niet uit wat ze precies willen. Een derde van de fractie ligt op ramkoers met de regering en wil de brexit blokkeren, maar partijleider Jeremy Corbyn vindt dat de partij de uitslag van het referendum moet respecteren."

Die onenigheid heeft te maken met de verdeelde achterban van Labour. "Het is de partij van de working class. Die stemde massaal voor een brexit. Aan de andere kant moet de partij het ook hebben van de progressieve hoger opgeleiden in de grote steden. Die waren juist weer fel tegen een brexit."

Dus voor welk kamp kies je dan als partij? "Die discussie komt nu aan het licht en maakt het voor de oppositie heel lastig om met een mond te gaan spreken", zegt De Wit.

Nachtmerriescenario

Op de achtergrond speelt ook Schotland nog een rol. Schotland heeft net als Wales en Noord-Ierland een eigen parlement. Het is niet heel waarschijnlijk dat zij ook mogen meebeslissen over het startschot van de brexit-onderhandelingen, maar het behoort wel tot de mogelijkheden. "Als de regering ook langs moet bij die deelparlementen ontstaat er een nachtmerriescenario voor May. In Schotland is een meerderheid fel tegen de brexit. Dus dan zouden we een heel ingewikkelde procedure krijgen."