'Voor conservatieve Amerikanen is Manning een landverrader'

"Ik heb hulp nodig", schreef Chelsea Manning afgelopen november aan president Obama. Ze vroeg hem om haar straf kwijt te schelden. "Ik beleef periodes van angst, boosheid, hopeloosheid, verlies en depressie. Ik kan mij niet concentreren. Ik kan niet slapen. Ik heb geprobeerd om een einde te maken aan mijn leven."

Gisteren bleek dat de Amerikaanse president haar verzoek had ingewilligd. WikiLeaks-klokkenluider Manning komt over een paar maanden vrij. Dan heeft ze zeven jaar gezeten van de 35 jaar die haar was opgelegd. Dat was de hoogste straf ooit voor een Amerikaan die geheime overheidsinformatie had gelekt.

Hoewel het besluit al enige tijd in de lucht hing, is het toch opmerkelijk, zegt correspondent Arjen van der Horst. "Obama was geen vriend van klokkenluiders. In zijn acht jaar als president heeft hij meer klokkenluiders laten vervolgen dan al zijn voorgangers bij elkaar."

In de ogen van conservatief Amerika is Manning een landverrader, legt Van der Horst uit. Ze gaf honderdduizenden staatsgeheime documenten aan WikiLeaks. "Het wordt interessant om te zien hoe de Republikeinen reageren. Want er is de afgelopen maanden wel wat veranderd. Onder leiding van Donald Trump zijn sommige Republikeinen veranderd in de grootste cheerleaders van WikiLeaks. Dat heeft natuurlijk te maken met het lekken van de e-mails van de Democraten."

Aanstaand president Trump heeft nog niet gereageerd op de vrijlating van Manning, maar Paul Ryan wel. Hij is de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden en na Trump de belangrijkste Republikein.

Ryan noemde het besluit van Obama verschrikkelijk. De documenten "brachten Amerikanen in gevaar en openbaarden enkele van de gevoeligste geheimen van ons land", zei hij. Bovendien schept de president volgens Ryan een gevaarlijk precedent: "namelijk dat zij die inbreuk maken op onze nationale veiligheid zich niet hoeven te verantwoorden voor hun misdaden".

"Maar wat ze er ook van vinden, het besluit van Obama kunnen ze niet meer terugdraaien", zegt Van der Horst. "Ook niet als Trump straks het Witte Huis betreedt."

De 29-jarige Manning komt in mei vrij. Ze werd bekend als Bradley Manning, maar een dag na de veroordeling in augustus 2013 maakte haar advocaat bekend dat ze een vrouw is en dat ze voortaan Chelsea genoemd wilde worden.

Het duurde tot begin 2015 voordat Manning daadwerkelijk aan haar geslachtsverandering kon beginnen. Ze krijgt logopedie om haar stem vrouwelijker te maken en ook een hormoonbehandeling.

De hormonen slaan aan: ze krijgt borsten en vollere heupen, vertelde ze vorige week aan The New York Times. "Er zijn flinke veranderingen sinds ik de hormonen neem en ik ben daar blij mee."