'2016 is de nieuwe standaard met veel hoosbuien en hitte'

Met het koude weer van nu, is het bovenstaande beeld bijna niet meer terug te halen. En toch zal 2016 de boeken ingaan als een zeer warm jaar. Volgens het KNMI staat het jaar met een gemiddelde temperatuur van 10,7 graden net in de top-10 van warmste jaren sinds er in 1901 gemeten werd. "En dat is best wel bijzonder", zegt meteoroloog en klimaatdeskundige Peter Kuipers Munneke.

Het was dit jaar ongeveer een graad warmer dan in 1850. De aarde is al 150 jaar aan het opwarmen, maar sinds 2014 zien we iets opmerkelijks. "Het is de eerste keer ooit dat er drie jaar achter elkaar temperatuurrecords worden verbroken."

De klimaatverandering is een van de drie redenen voor het record in 2016, zegt Kuipers Munneke. "De tweede reden is het natuurverschijnsel El Niño."

Eens in de vijf tot tien jaar veroorzaakt El Niño in grote delen van de wereld problemen: bosbranden, aardverschuivingen, modderlawines, overstromingen en mislukte oogsten. Door het natuurverschijnsel komt warm oceaanwater naar boven en dat zorgt voor hogere temperaturen. "Vooral in de landen rondom de Grote Oceaan is het daardoor warmer. In Nederland merken we daar niet heel veel van."

De derde reden voor het record is de hoge temperatuur op de Noordpool. "Eerst was de Noordpool een groot wit oppervlak, waardoor de zon weerkaatst werd en de warmte niet werd opgenomen", vertelt Kuipers Munneke. "Maar nu is veel zee-ijs gesmolten en veranderd in een open oceaan. Dat blijft warmer, waardoor het in de rest van de wereld ook warmer wordt."

Daardoor is het nu een stuk warmer dan een eeuw geleden. "Mijn grootouders hadden een klimaat waarbij het 1 tot 2 graden kouder was dan nu."

Volgens Kuipers Munneke is dat geen goed nieuws. "Het is zorgwekkend dat de doelen die we onszelf gesteld hebben bij het klimaatakkoord nu al zo dichtbij komen. We zitten nu al op de helft van de maximale temperatuurverhoging."

Maar het is niet alleen warmer, er verandert meer. Denk maar eens terug aan al die neerslag van het afgelopen jaar. Grijs, grauw en veel regen. Dat vat het weerbeeld van juni wel zo'n beetje samen. "Afgelopen jaar hadden we meer hittegolven en extreme neerslag. Die zijn alleen maar te verklaren door de hogere temperatuur."

De komende eeuw gaat er ongeveer hetzelfde uitzien als 2016, zegt Kuipers Munneke. "Dit is de nieuwe standaard. Heel warm, extreme neerslag, meer hoosbuien: we gaan het allemaal zien. Door de warmte verdampt meer water waardoor er meer vocht in de lucht zit en dat resulteert in meer neerslag."

2017 geen recordjaar

Maar 2017 gaat geen recordjaar worden. "Er is volgend jaar geen El Niño, dus records zullen niet worden verbroken. Wel wordt het natuurlijk weer warm, maar dat is gewoon de trend die doorzet."

Maar is het nu dan ook heel warm voor deze tijd van het jaar? "Nou, laten we zeggen, 100 jaar geleden was het ongeveer 2 graden, nu is het 3 graden. Dus ja, een beetje warmer."