'Hart uit Russisch koor geslagen, maar dit is niet het einde'
Amusementsprogramma's worden niet meer uitgezonden op de Russische tv, Poetin heeft zijn bezoek aan een lichtshow in Sint-Petersburg afgezegd en morgen is er een dag van nationale rouw in Rusland.
Dat zou ook gebeurd zijn als er geen bekende Russen waren omgekomen bij de vliegramp vandaag, zegt correspondent Geert Groot Koerkamp. Maar omdat 62 leden van Alexandrov Ensemble, het officiële koor van de Russische strijdkrachten, zijn omgekomen bij het ongeluk, lijkt de impact wel groter.
"Je kunt deze vliegramp vergelijken met die van de crash waarbij onlangs het Braziliaanse voetbalteam Chapecoense omkwam", zegt correspondent Geert Groot Koerkamp. "Er zaten echt bepalende artiesten in dat toestel."
Veel mensen kennen het koor als het Red Army Choir. Een van hun bekendste nummers is Kalinka.
Oud-correspondent Wessel de Jong is tijdens zijn periode in het Nederlands leger gaan houden van de muziek. Hij leerde toen Russisch. Een deel van de opleiding bestond eruit dat hij de liederen van het ensemble zong.
"Ze zijn dragers van werelderfgoed", zegt De Jong. "De Sovjet-liederen uit de Tweede Wereldoorlog kent iedereen. Ze worden tot op de dag van vandaag opgevoerd en praktisch alle Russen houden ervan."
Groot Koerkamp ziet het ensemble ook als een belangrijke, rondreizende ambassadeur van Rusland. "Dat maakt zo'n vliegramp extra treurig."
Je zou het koor een beetje kunnen vergelijken met wat Kinderen voor Kinderen is in Nederland, zegt Groot Koerkamp. "Natuurlijk, het gaat hier niet om kinderen. Maar beide bestaan al tientallen jaren en hele generaties zijn ermee opgegroeid."
"Veel mensen, zeker in Moskou, hebben weleens een concert bijgewoond. Ze zijn ook vaak van de partij bij bijzondere evenementen op televisie. Het is hier echt een begrip." En, vertelt Groot Koerkamp, die mannen in mooie uniformen zingen niet alleen, ze swingen soms ook:
Philippe Remarque, hoofdredacteur van de Volkskrant, was begin jaren 90 correspondent in Rusland. Hij vindt dat de liederen staan voor de ontberingen en moed waarmee de mensen uit de Sovjet-Unie Hitler hebben verslagen, terwijl ze zelf werden onderdrukt "door een afschuwelijk totalitair bewind".
"Die geschiedenis, de weemoed van de melodie en harmonie van dit koor, de martiale mannenstemmen, het koperwerk en de balalaika – dat alles heeft een diepe indruk op mij gemaakt", zegt Remarque.
Hoe nu verder?
En is het nu afgelopen met het koor? De kleinzoon van oprichter Aleksandr Aleksandrov vreest van wel, zegt hij tegen de Russische nieuwssite Meduza. "De beste leden van het ensemble zijn overleden. Alles zal nu uit elkaar vallen. De besten zijn dood."
Groot Koerkamp denkt niet dat het zo'n vaart zal lopen. Hij verwijst naar de geschiedenis. "Dit koor bestaat al sinds 1928 en heeft de Tweede Wereldoorlog doorstaan. Bovendien zaten niet alle leden aan boord: in totaal telt het ensemble ongeveer 120 leden."
"Ja, het hart is eruit geslagen. En ja, het zal moeilijk worden om het koor weer op te bouwen. Maar dit is niet het einde van het ensemble. Daarvoor is de historische waarde te groot."
