'Moordaanslag op ambassadeur komt op heel gevoelig moment'

"Het zal in de komende uren en dagen aankomen op bijzonder knap en behoedzaam diplomatiek werk om deze moord niet te laten uitdraaien op een grote botsing tussen Turkije en Rusland." Dat zegt correspondent Lucas Waagmeester over de moord op de Russische ambassadeur Andrej Karlov, bij een fototentoonstelling in Ankara.

Het is nog niet bekend wie de dader was, maar dat zijn actie gericht was tegen de Russische inmenging in Syrië maakte hij wel duidelijk. "Vergeet Syrië niet, vergeet Aleppo niet. Zo lang zij niet veilig zijn, zullen jullie ook niet veilig zijn", schreeuwde hij nadat hij de ambassadeur had neergeschoten. "Wie verantwoordelijk is voor deze wreedheid, zal moeten boeten."

Torpederen

Turkije en Rusland staan lijnrecht tegenover elkaar in de zoektocht naar een oplossing voor het geweld in Syrië, maar in de afgelopen weken was er juist sprake van toenadering tussen de twee. Ze zijn met elkaar in gesprek. "De Turkse minister van Buitenlandse Zaken was vanavond - toen dit gebeurde - nota bene onderweg naar Moskou om die gesprekken voort te zetten. Om te zoeken naar een gelijk waarin Rusland zijn rol in Aleppo en Turkije zijn militaire rol in Noord-Syrië kan behouden."

Het is nog de vraag of de dader zijn woede op de ambassadeur uitte, of dat het een doordachte actie was om de toenaderingspoging tussen Turkije en Rusland te torpederen, stelt Waagmeester.

Rusland gaat er vooralsnog vanuit dat dit een terreurdaad was, die besproken moet worden in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties, zegt een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Maar volgens correspondent David Jan Godfroid stellen veel parlementariërs dat de aanslag op Karlov wel erg in het straatje past van partijen die niet blij zijn met de toenadering tussen Rusland en Turkije. "Bij die bijeenkomst in Moskou over Syrië zijn de Turkse, Russische en Iraanse ministers van Buitenlandse Zaken, dus die aanslag komt wel op een heel gevoelig moment."

Verachtelijke dolksteek in de rug

De relatie tussen Rusland en Turkije liep eerder een flinke deuk op, toen het Turkse leger eind november 2015 een Russisch gevechtsvliegtuig neerhaalde. Rusland noemde dat "een verachtelijke dolksteek in de rug". Het land verbrak de betrekkingen met de Turken, stelde economische sancties in en beperkte het toerisme naar Turkije drastisch.

Ruim een half jaar na het incident, in juni dit jaar, bood Turkije zijn excuses aan voor het neerhalen van het vliegtuig aan de Turks-Syrische grens. Iets waar president Poetin al een tijdje op zat te wachten.

Het opende de deur voor een ontmoeting tussen de presidenten Erdogan en Poetin. De twee schudden elkaar in augustus de hand in Sint-Petersburg. Vastbesloten om de betrekkingen weer te herstellen. Ze spraken onder meer af om de samenwerking bij de aanleg van de aardgaspijplijn tussen Rusland en Turkije weer op te pakken en het verbod op de invoer van Turkse producten op te heffen.

In oktober bezocht Poetin Turkije en werd er verder gesproken over gezamenlijke projecten.