Boer Winsum: ineens ben je schuldig aan een treinongeluk

Binnen een paar uur tijd verword je van hulpverlener bij een treinongeluk tot de schuldige aan dat ongeval. Dat is het gevoel van boer Willem Stavenga uit Winsum. Hij is eigenaar van het stuk grond bij de onbewaakte spoorwegovergang waar vrijdag een trein en een tankauto op elkaar botsten. Achttien mensen raakten daarbij gewond.

In een open brief aan RTV Noord doet hij zijn verhaal. Eerst beschrijft hij hoe hij direct na het ongeluk 112 belt en samen met omwonenden slachtoffers uit de trein haalt. Daarna geeft hij zijn visie op de gesprekken met de gemeente en ProRail over zijn grond, die nodig is om aanpassingen aan de spoorwegovergang mogelijk te maken. Die gesprekken lopen al sinds mei 2015 vanwege eerdere ongelukken, waarbij wel doden vielen.

Op de persconferentie na het ongeluk, zei ProRail-directeur Pier Eringa dat de boer verschillende deals van de hand heeft gewezen. Een boodschap die hard aankomt bij Stavenga. "Binnen vier uur tijd word je van hulpverlener gedegradeerd tot schuldige aan dit ongeval. Wat dit met je doet, is met geen pen te beschrijven, een groot gevoel van onrecht maakt zich van je meester. Zijn wij verantwoordelijk voor het risico dat genomen is? Zijn wij verantwoordelijk voor de veiligheid op het spoor?"

De boer schrijft dat hij de grond al zo'n 20 jaar in eigendom heeft, en dat er in mei 2015 contact met hem is opgenomen door de gemeente en ProRail om een oplossing te vinden voor de gevaarlijke overweg. ProRail en de gemeente willen in eerste instantie een noodweg aanleggen over zijn land om de gevaarlijke overweg te omzeilen, en Stavenga gaat daar naar eigen zeggen mee akkoord.

Later wil ProRail geen tijdelijke, maar een definitieve weg aanleggen en overgaan tot aankoop van de grond. "Omdat er nu ineens sprake was van blijvend verlies van grond wilden wij (...) graag grond voor grond zodat de bedrijfsvoering gewoon door kon gaan." Een voorstel van bewoners om de spoorwegovergang te beveiligen wordt afgewezen vanwege de hoge kosten, zegt Stavenga.

Het grond-voor-grond-voorstel is voor ProRail acceptabel, zo krijgt de boer in maart te horen. Maar als hij in september weer contact heeft met ProRail, komt de spoorbeheerder daar van terug, schrijft Stavenga. "ProRail wilde weer overgaan tot een huurovereenkomst met dezelfde voorwaarden die wij hen in eerste instantie in 2015 al aangeboden hadden. De conceptovereenkomst hiervan laat al twee maanden op zich wachten."

De boer benadrukt dat hij de ernst van de situatie altijd heeft ingezien, en een overeenkomst niet uit de weg gaat. "Wij hebben hier van begin af aan volledige medewerking aan verleend en zijn deze gesprekken constructief aangegaan, ook wij waren en zijn ons ervan bewust dat een mensenleven zwaarder telt dan een stuk grond."

Stavenga sluit zijn brief af met een uithaal naar de gemeente en ProRail. "Het zijn ProRail en de gemeente Winsum die bewust dit risico hebben genomen, neem daar dan ook zelf de verantwoordelijkheid voor! Nu zijn wij in de landelijke media weggezet als een op geld beluste boer terwijl wij altijd volledige medewerking hebben verleend. Vooraf informatie inwinnen bij uw eigen ambtenaren had uw eigen geblunder kunnen verhullen en dan was ons imago schade bespaard gebleven."

ProRail wil niet inhoudelijk op de brief reageren en zegt dat directeur Eringa vanavond contact heeft met boer Stavenga.