Trump doet zes beloftes aan zijn volk: kan hij ze nakomen?
De aanstaande president Trump wil op dag één meteen een aantal maatregelen treffen via zogeheten "executive actions". Dat zijn decreten waarvoor hij geen toestemming nodig heeft van het Congres. Hij kan dit dus gewoon aankondigen. Maar zijn al zijn punten ook haalbaar?
1. Het handelsverdrag met Aziatische landen schrappen
Trump trekt zich terug uit het Trans-Pacific Partnership (TPP). Dat is weliswaar door president Obama ondertekend maar de afzonderlijke landen moesten hun goedkeuring nog geven. Trump kan daar dus van afzien. Hij wil straks individueel met de deelnemende landen handelsakkoorden sluiten. Op die manier wil hij "banen en industrie terugbrengen naar Amerika".
Dit is geen grote verrassing, zegt Amerika-deskundige Victor Vlam. Ook Hillary Clinton wilde stoppen met TPP. Volgens critici levert Trump nu landen als Indonesië en Japan uit aan China. Maar daar lijkt Trump zich geen zorgen over te maken. Correspondent Wessel de Jong: "Trump zegt nee, dat doe ik helemaal niet. Er komen individuele verdragen met al die landen, wat ook goed is voor Amerika, en zonder inmenging van allerlei geopolitieke elementen. Daar wil hij van af."
2. Beperkingen op energieproductie afschaffen
Trump noemt milieuregels "job killing". Hij wil er zo snel mogelijk van af. Daarom gaat hij onder meer de beperkingen opheffen die nu gelden voor schaliegas en -olie en kolencentrales. Trump wil daarmee "vele miljoenen goedbetaalde banen" scheppen.
"President Obama had allerlei milieuregels ingesteld en die draait Trump nu terug", zegt Victor Vlam. "Hij wil de kolenmijnen weer ruim baan geven", voegt correspondent Wessel de Jong daaraan toe. "Hij wil de banen teruggeven aan de witte mijnwerkers die allemaal op hem gestemd hebben."
Maar voor Faiza Oulahsen van Greenpeace is het maar zeer de vraag of Trump deze plannen kan doorvoeren. Volgens haar willen veel Amerikaanse bedrijven helemaal geen energie meer van kolencentrales. "Ze hebben liever gas en duurzame energie." Trump zou daarmee tegen de marktwerking in moeten gaan. "Ik weet niet hoe Trump dit in hemelsnaam voor elkaar kan krijgen, tenzij hij het fors gaat subsidiëren", zegt Oulahsen.
3. Nieuwe regelgeving inperken
Trump wil zo weinig mogelijk nieuwe overheidsregels. Er mag pas een nieuwe regel worden ingevoerd als eerst twee oude regels worden afgeschaft. "Het idee is dat de overheid zich met veel te veel zaken bemoeit", zegt Victor Vlam. Trump wil op deze manier de bureaucratie aanpakken.
Of dat lukt, hangt mede af van medewerking van het Congres. De Republikeinen hebben hier de meerderheid.
4. Bescherming tegen cyberaanvallen
Trump wil dat het ministerie van Defensie een plan ontwikkelt om "de vitale infrastructuur" te beschermen tegen cyberaanvallen en alle andere aanvallen. Volgens Vlam is deze maatregel vooral tegen China gericht. Chinese hackers hebben de afgelopen jaren een paar keer de computers van de Amerikaanse overheid gehackt en Trump ziet China als een verklaard tegenstander. De vraag is of de Amerikanen het beveiligingssysteem waterdicht kunnen maken.
5. Onderzoek naar werkvisa
Het ministerie van Werkgelegenheid moet onderzoeken hoe het zit met het misbruik van visaprogramma’s als Amerikaanse werknemers daar nadeel van ondervinden. Volgens correspondent Wessel de Jong wil hij hiermee het visa-programma beëindigen waar bedrijven gebruik van maken om talent aan te trekken dat ze niet in de VS kunnen vinden. De maatregel is vooral gericht tegen Aziatische whizzkids, die bij de hightechbedrijven werken in Silicon Valley.
Trump heeft het niet gehad over deportatie van migranten zonder papieren. "Kennelijk is hij er nog niet helemaal uit hoe hij dat moet aanpakken", zegt De Jong. Het gaat naar schatting om elf miljoen mensen. Die zijn moeilijk op te sporen, zegt Victor Vlam.
Massale deportatie zou grote humanitaire gevolgen hebben en bovendien zou het slecht zijn voor de Amerikaanse economie. Veel immigranten doen cruciaal werk dat de Amerikanen zelf niet willen doen. In de komende jaren zal Trump waarschijnlijk wel criminele immigranten gaan uitzetten, maar dat is ook lastig uit te voeren en het kost veel geld en moeite.
6. Lobbyisten aanpakken
Overheidswerknemers mogen na hun ontslag vijf jaar lang niet voor een lobbybedrijf werken; wie voor een buitenlandse regering lobbyt mag nooit meer voor de overheid werken. Dat is een populaire maatregel bij veel Amerikanen. Trump heeft beloofd om het "moeras Washington DC droog te leggen" en dat voert hij hiermee uit.
Er komt overigens geen juridische basis voor deze regels, ambtenaren moeten toezeggen dat ze het niet doen. Maar als ze vervolgens toch overstappen naar het bedrijfsleven is dat niet strafbaar.
