Europese ministers praten over Trump: wat wil hij met Europa?
Wat wil Donald Trump met Europa en hoe moet de EU daarop reageren? Dat is de belangrijkste vraag voor de Europese ministers van Buitenlandse Zaken vanavond in Brussel. Ze komen in spoedvergadering bij elkaar, nu de Verenigde Staten voor Trump hebben gekozen als nieuwe president.
De Britten zijn er trouwens niet bij. Minister Johnson vindt dat zijn collega's niet zo moeten zeuren over de uitslag van de presidentsverkiezingen.
Trump heeft het in zijn campagne niet erg veel over Europa gehad. China, Mexico en het Midden-Oosten kwamen veel vaker aan bod in zijn speeches en in de debatten. Europa lijkt niet bepaald Trumps eerste zorg. Toch is voor een deel wel duidelijk wat hij wil.
Betaal je eigen defensie
Trump is het zat dat de Verenigde Staten betalen voor de defensie van de rest van de wereld. De Amerikanen betalen volgens hem te veel aan de verdediging van Zuid-Korea en Japan en ook aan de NAVO. Binnen de NAVO is afgesproken dat elk land 2 procent van zijn bruto nationaal product uitgeeft aan defensie. Slechts vijf van de 28 NAVO-landen doen dat ook. Dat is Trump een doorn in het oog. Amerika betaalt de rekening, zegt hij.
Binnen de EU is dat een flinke knuppel in het hoenderhok. Groot-Brittannië, een van de landen die wel aan de NAVO-regels voldoen, is het wel met Trump eens. De Britse minister van Defensie heeft al laten weten dat hij er de komende dagen een punt van wil maken in Brussel. "Landen moeten meer uitgeven, zodat zij ook aan die 2 procent komen."
De voorzitter van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker, trok juist een heel andere conclusie. Hij wil dat Europa meer werk maakt van een eigen Europees leger, nu Trump verkozen is. "Op lange termijn zullen de Verenigde Staten niet garant staan voor de veiligheid van Europa. Dat moeten we zelf doen."
De kans dat zo'n leger er ook echt komt, lijkt niet zo groot. De Europese regeringsleiders zitten er niet op te wachten.
Handelsakkoorden moeten anders
Europa onderhandelt al jaren met de Verenigde Staten over een vrijhandelsverdrag: TTIP. Trump heeft over dat handelsverdrag in zijn campagne niets gezegd. Maar het lijkt erop dat hij geen groot voorstander is.
Andere handelsverdragen werden wel vaak door Trump genoemd. NAFTA bijvoorbeeld, het Noord-Amerikaanse handelsverdrag. Miljoenen Amerikanen hebben hun baan verloren door dat verdrag, zei Trump. Hij is ook tegen handelsverdrag TPP, met onder meer Japan en Nieuw-Zeeland.
In Europa is het enthousiasme over TTIP ook niet erg groot meer. De verkiezing van Trump lijkt een laatste zetje richting het einde van de onderhandelingen. "We weten niet wat hij van TTIP vindt," zei Eurocommissaris Malmström deze week. "Maar het verdrag zal waarschijnlijk een tijd in de diepvries worden gelegd. We zullen zien wat er gebeurt als het weer ontdooit."
Banden met Rusland aanhalen
Terwijl de EU sancties heeft lopen tegen president Poetin en zijn omgeving, wil Trump de banden met Rusland juist aanhalen. "We kunnen samen vechten tegen IS", zei Trump. "Rusland kent ook de verschrikkingen van islamitisch terrorisme."
Europa ziet zo'n vriendschappelijke band een stuk minder zitten. Een groot deel van de lidstaten pleitte er bij de laatste EU-top nog voor om de sancties tegen Rusland juist te verzwaren, vanwege de Russische bombardementen op Aleppo. Dat gebeurde uiteindelijk niet, maar de banden tussen de EU en Rusland zijn op dit moment niet warm.
Vooral in de Baltische staten is er veel wantrouwen tegen Rusland. De verkiezing van Trump draagt daar bij aan de angst voor een Russische invasie. Trump heeft gezegd dat hij NAVO-landen mogelijk niet te hulp zal schieten als ze niet genoeg uitgeven aan defensie. "Laten we hopen dat Trumps uitspraken over defensie en over Rusland vooral campagnetaal waren", zei de nieuwe Litouwse premier. "Ik hoop dat de campagne nu voorbij is. We moeten nog niet in paniek raken."