De aanslagen van Parijs, in het spoor van de daders
Frédéric Van Leeuw kreeg midden in de nacht telefoon uit Parijs. "Het zijn Belgen", hoorde de topman van het Belgische Openbaar Ministerie aan de andere kant van de lijn.
De aanslagen in Parijs, dit weekend een jaar geleden, zijn bedacht, voorbereid en uitgevoerd door Belgen.
Ze maakten hun bommen op schuiladressen in Brussel.
Ze hielden tijdens de aanslagen contact met België.
Ze vluchtten na de aanslagen terug naar het land, om nog meer terreurdaden te plegen.
En dat allemaal in opdracht van Islamitische Staat.
Zeven van de terroristen waren bekend bij de Belgische inlichtingendiensten. Maar ze ook in de gaten houden, dat lukt de Belgische autoriteiten niet.
Reconstructie
Het was niet moeilijk voor de Franse politie om te achterhalen wie achter de aanslagen zat. De moordpartij in het Bataclan-theater is nauwelijks afgelopen als de politie voor de deur van de concertzaal een huurauto met Belgisch nummerbord aantreft. Er ligt een parkeerkaartje uit Molenbeek in. De Renault Clio blijkt gehuurd in Brussel door Salah Abdeslam.
Een jaar na de aanslagen is duidelijk hoe de terroristen te werk gingen. Ze waren goed voorbereid en professioneel georganiseerd. De voorbereidingen begonnen maanden van tevoren. Abdeslam haalde in augustus twee IS-strijders op in Boedapest. Ze kwamen met de vluchtelingenstroom mee vanuit Syrië. De terroristen maakten gebruik van zeker vijf schuilplaatsen in Brussel. In iedere schuilplaats lagen wapens.
Twee dagen voor de aanslagen, midden in de nacht, filmt een bewakingscamera de broers Abdeslam in Molenbeek. Salah en Brahim, alsook Mohammed Abrini, stappen in een huurauto en rijden weg.
In alle vroegte komen ze aan in Charleroi, bij de schuilplaats van Abdelhamid Abaaoud, de leider van de terreurcel. Hij is opgegroeid in Molenbeek en prominent lid van IS. Ze laden wapens en explosieven in. ‘s Avonds rijden ze met drie auto’s vol wapens en bomgordels naar Parijs, 250 kilometer verderop. Onderweg worden ze gefilmd in een tankstation.
Eenmaal in Parijs splitst de groep zich op. Het zijn in totaal zes Belgen en vijf niet-Belgen die hen komen helpen. Ze slapen in twee hotels in voorsteden van Parijs. De kamers zijn gehuurd door de broers Abdeslam.
Mohammed Abrini, die later bekend wordt als de 'terrorist met het hoedje' bij de aanslag op Zaventem, keert terug naar België. De rest blijft.
Op vrijdag 13 november, om 21.19 uur, begint het.
Drie leden van de groep blazen zichzelf op bij het Stade de France, een van hen is de jonge Belg Bilal Hadfi. Drie anderen rijden naar het centrum van Parijs, onder wie Abaaoud. Ze lopen langs terrassen en bistro’s en schieten willekeurig mensen dood. Brahim Abdeslam loopt een café binnen en blaast zichzelf op. Weer drie anderen gaan naar het Bataclan-theater.
"We zijn vertrokken, we beginnen eraan", sturen ze in een tekstbericht naar een mobiele telefoon in België.
Salah Abdeslam blaast zichzelf niet op. Na het Stade de France rijdt hij naar een voorstad van Parijs. Daar gooit hij zijn bomgordel in een prullenbak. Het ontstekingsmechanisme ontbreekt.
Na zijn arrestatie in maart zegt Abdeslam dat hij koudwatervrees had. Dat hij zich niet wilde opblazen. Maar tegen zijn vrienden vertelt hij een ander verhaal. "De bomgordel werkte niet", vertelt hij hen. "Er zat te weinig vloeistof in."
Abdeslam huilde en schreeuwde.
Abdeslam belt zijn Brusselse vrienden om 02.30 uur. Hij zegt dat hij in nood is. De vrienden vertrekken onmiddellijk naar Parijs. In de ochtend pikken ze hem op in Parijs. "Abdeslam huilde en schreeuwde terwijl hij ons vertelde wat er was gebeurd", vertelt een van de vrienden later in een politieverhoor waar de Vlaamse omroep VRT de hand op legde. "Hij zei dat hij de aanslagen had gepleegd."
De drie rijden gelijk terug naar Brussel. De Franse politie heeft de grens afgesloten. Ze worden drie keer aangehouden. Maar de Franse politie laat hen steeds door. Salah Abdeslam staat op de radar in België, maar dat ontdekken de Fransen te laat.
Na aankomst in Brussel lijkt Abdeslam in rook op te gaan. Hij gooit zijn oude kleren in een vuilnisbak en gaat naar de kapper.
Bommenfabriek
De Belgische autoriteiten starten het grootste anti-terreuronderzoek ooit. De onderzoekers vinden schuilplaats na schuilplaats.
In een appartement in Schaarbeek stuit de politie op de restanten van een kleine bommenfabriek: een naaimachine, onafgewerkte bomgordels en sporen van springstof. De bommen voor Parijs zijn daar gemaakt. Ook vindt de politie sporen die erop wezen dat Abdeslam zich na de aanslagen opnieuw verstopte. Maar Abdeslam zelf blijft onvindbaar.
Tot 15 maart. Bij een inval een appartement in het Brusselse Vorst komt de politie hevig onder vuur te liggen, onverwacht. Drie terroristen blijken zich er verscholen te hebben. Ze schieten met een kalasjnikov honderden kogels af op de agenten. In het vuurgevecht wordt een terrorist gedood. Salah Abdeslam ontkomt.
Maar Abdeslam kan geen kant meer op. Een groot deel van de terreurcel is opgerold, schuilplaatsen zijn ontdekt. Abdeslam moet terugvallen op zijn oude netwerk in Molenbeek en duikt onder bij een neef. Twee dagen later pakt de politie hem op.
Na Parijs, aanslagen in Brussel
Het houdt niet op. Met de arrestatie van Abdeslam is de terreurcel nog niet opgerold. Mohammed Abrini, broers El Bakraoui, Najim Lachraaoui en Mohamed Belkaid zijn nog op de vlucht. Ze voelen zich opgejaagd. Ze vrezen dat Abdeslam gaat praten met de politie. "Nadat de politie het safehouse in Vorst had ontdekt, zijn de plannen veranderd", verklaart Abrini na zijn arrestatie. "Ze zaten ons te dicht op de hielen."
Alles moet opeens snel gebeuren. Het plan om een aanslag te plegen tijdens het EK in Parijs, wordt geschrapt. In hun schuilplaats in de Max Roosstraat maken de overgebleven terroristen hun bommen klaar. Ze bellen een taxi. Maar de vijf bomkoffers zijn te groot. Met drie bommen rijden ze naar Zaventem.
Twee anderen nemen vanuit een andere schuilplaats de metro. Ze worden gefilmd terwijl ze een kaartje kopen. Osama Krayem gaat ervandoor. Hij verklaart, net als Abdeslam, dat hij koudwatervrees kreeg. De ander, Khalid el Bakraoui, blaast zich zelf om 09.11 uur op in metrostation Maalbeek.
