Parijs geeft jaar na bloedige aanslagen niet toe aan terrorisme

• Hans Brom

  Buitenlandredacteur

Kan je ooit nog muziek laten klinken in een zaal waar negentig mensen zijn vermoord? Ja, besloot de eigenaar van Le Bataclan, het poppodium in het hippe 11de arrondissement van Parijs. Dat antwoord lag niet voor de hand. Ze moesten er een paar maanden over denken.

Vervolgens is het gebouw aan de Boulevard Voltaire grondig gerenoveerd. Of de zaal er anders uitziet dan voorheen is onduidelijk. Wat er binnen is vertimmerd is het best bewaarde geheim van Parijs van dit moment.

De zaal wordt vanavond heropend, aan de vooravond van de herdenkingen van de aanslagen die Parijs op 13 november 2015 troffen. Vorig weekend werd bekendgemaakt dat Sting, de zanger en bassist van The Police, de eerste is die er optreedt. De complete opbrengst van de avond is voor slachtoffers en nabestaanden.

Le Bataclan is sinds de aanslagen het middelpunt geweest van rouw, media-aandacht en herdenkingen. Dat komt vooral omdat daar de meeste slachtoffers vielen. Op andere plekken waar slachtoffers vielen, is maar weinig veranderd. Stade de France ligt nog altijd dominant en ongenaakbaar naast de snelweg als je Parijs binnenrijdt. En bij de cafés en restaurants waar zich ook slachtpartijen afspeelden, is weinig of niets dat nog herinnert aan die avond.

En dat geldt eigenlijk voor het hele leven in Parijs. Op het oog gaat alles en iedereen z'n gang alsof er niets is gebeurd. Potentiële doelen waar veel mensen samenkomen, zoals warenhuizen, markten en restaurants, zijn drukbezocht als altijd. Kort na de aanslagen zag je dat mensen in cafés liever geen tafeltje aan het raam hadden. En dat er schichtig werd opgekeken bij het horen van sirenes. Ook dat gevoel is weer weggeëbd.

Wat is gebleven, is Plan Vigipirate: een veiligheidsdraaiboek dat voorziet in zeer zichtbare aanwezigheid van politie en leger. Ook de noodtoestand, afgekondigd direct na 13 november, geldt nog steeds. Maar uniformen en wapens zag je in Parijs altijd al op straat en met de noodtoestand wordt zwaar de hand gelicht. Samenscholingen zijn bijvoorbeeld verboden, maar er is niemand die zich daaraan houdt.

In de straten en op de boulevards van Parijs lijkt het terrorisme ver weg. Als je aan iemand vraagt: "Bent u niet bang?", dan is het antwoord van veel mensen "nee". "We laten ons niet de les lezen door dat stelletje." "We gaan onze eigen gang, we leiden ons eigen leven, we zullen nooit toegeven aan de terroristen."

Maar volgens de Franse premier Manuel Valls is er wel degelijk angst. "Onze samenleving is nog steeds bang", zegt hij tegen persbureau AFP. "We hebben nog steeds te maken met terrorisme, maar we hebben ook de middelen om weerstand te bieden en de kracht om te overwinnen. Wij Europeanen zullen winnen van islamitisch terrorisme."

De aanslagen spoken nog dagelijks door het hoofd van de Franse premier. "Er gaat geen dag voorbij dat ik niet denk aan de slachtoffers van 13 november. Ik denk ook aan alle andere slachtoffers van terrorisme en aan hun families."

Herdenking

Vanavond zingt Sting Le Bataclan weer tot leven. En morgen is de grote herdenkingsdag. President Hollande zal samen met de Parijse burgemeester Hidalgo alle plekken bezoeken waar aanslagen zijn gepleegd.

Ook worden er plaquettes onthuld in het Stade de France en in uitgaansgelegenheden. Die hebben namen die altijd een gezellige bijklank hadden, maar nu staan voor dood en verdriet: La Bonne Biere, Le Carillon, Belle Equipe, Petit Cambodge en Comptoir Voltaire.