Het CETA-verdrag gaat door, wat merken wij ervan?

Na dagen onderhandelen met de Waalse deelregering ligt er toch een akkoord over het CETA-verdrag. Het handelsverdrag tussen de EU en Canada kan waarschijnlijk binnenkort worden ondertekend. Waarom doen de Walen nu wel mee en wat gaan we merken van dat verdrag?

Wat levert CETA ons op?

Met CETA (Comprehensive Economic and Trade Agreement) vervalt volgens de Europese Commissie ruim 99 procent van alle handelstarieven die er nu zijn tussen de EU en Canada. Dat moet bijdragen aan meer export tussen de landen, meer economische groei en mogelijk meer banen - hoewel onderzoeken daarnaar elkaar tegenspreken.

Het wegvallen van de importtarieven scheelt Europese exporteurs in ieder geval 500 miljoen euro per jaar. Volgens minister Ploumen van Handel kan CETA elk jaar tussen de 600 miljoen en 1,2 miljard euro extra opbrengen voor Nederland.

Europese bedrijven krijgen door het verdrag ook toegang tot de Canadese publieke sector, die nu nog grotendeels gesloten is. Dat betekent bijvoorbeeld dat Europese firma's straks op de Canadese post- en telecom-markt actief kunnen worden. Het verdrag zorgt er ook voor dat handelsmerken en benamingen van traditionele producten uit de EU, zoals in Nederland Goudse kaas, straks beter zijn beschermd.

NOS op 3 legde de voors en tegens van het verdrag uit in dit filmpje:

Er is veel kritiek, maar waarop?

Het verdrag stuit op veel weerstand. De Walen lagen vooral dwars omdat ze meer garanties wilden voor hun landbouwsector. Ook in Nederland twijfelen sommige boeren of ze in de toekomst wel baat hebben bij het verdrag.

De afgelopen jaren hebben tegenstanders fel actiegevoerd tegen grote handelsverdragen als TTIP- waarover de EU en de VS nog onderhandelen - en CETA. Ze zijn vooral bang dat er door het verdrag meer dieronvriendelijke en onveilige producten in onze supermarkten terecht komen. In Canada gelden andere, vaak ruimere regels voor het gebruik van groeihormonen, gifstoffen en genetische modificatie in de landbouw.

De Europese Commissie benadrukt steeds dat Canadese producten alleen de Europese markt op mogen als ze volledig aan de Europese regels voldoen. Toch is er argwaan, onder meer omdat er een werkgroep in het leven is geroepen die gaat onderzoeken of bepaalde Europese en Canadese regelgeving beter op elkaar kan worden afgestemd.

Misbruik door multinationals

Critici, onder wie de Walen, hebben ook grote bezwaren tegen de arbitrageregeling bij handelsgeschillen. Ze vrezen dat die misbruikt wordt door multinationals.

Bij een conflict - bijvoorbeeld als een land nieuwe regels maakt die niet zo gunstig zijn voor een onderneming - kunnen bedrijven een beroep doen op het Investment Court System (ICS) en een land aanklagen bij een speciale rechtbank.

Dat systeem lijkt sterk op de afspraken die de VS en de EU willen maken voor TTIP. Alleen is ICS een lichtere versie van ISDS, de arbitrageregeling die deel uitmaakt van TTIP. De rechtszaken die via ICS worden gevoerd zijn openbaar, de processen via ISDS vinden achter gesloten deuren plaats.

De EU en Canada hadden al afgesproken dat de speciale rechtbanken voorlopig nog niet van start gaan, maar voor de Walen was dat niet genoeg. Ze geven hun verzet alleen op onder voorwaarden. Een daarvan is dat de aparte rechtbanken er helemaal niet komen.

Hobbels

Ondanks de opluchting die er vandaag in de Europese wijk in Brussel heerst, is het nog niet zeker of het verdrag zonder meer in werking kan treden. Nu de Walen groen licht hebben gegeven kan de Canadese premier Trudeau misschien dit weekend al naar Brussel komen voor de ondertekening, maar daarna moeten nationale parlementen het verdrag nog ratificeren.

In Nederland opperen sommigen al de mogelijkheid van een referendum. Het laatste woord over CETA is dus nog niet gezegd.