Plan voor verplichte anticonceptie politiek onhaalbaar

Een Kamermeerderheid voelt niets voor een wet die onbekwame ouders verbiedt om kinderen te krijgen. Bijna alle partijen, behalve de PvdA, zijn tegen.

VVD, D66, SP, ChristenUnie en GroenLinks zien niets in het voorstel van de Rotterdamse CDA-wethouder De Jonge. Die wil ouders die niet in staat zijn tot verantwoord ouderschap verplichten om voorbehoedsmiddelen te gebruiken. Ook de eigen partij van De Jonge in de Tweede Kamer, het CDA, is tegen. Daarmee is het plan in de Tweede Kamer niet haalbaar.

Nu staat in de wet dat de overheid niemand mag verplichten om iets met zijn lichaam te doen. De Jonge wil dat er een wettelijke maatregel komt die kan worden ingezet voor een beperkte groep ouders bij wie andere middelen niet helpen. Zijn oproep valt samen met de start van een Rotterdams project om kwetsbare ouders ervan te overtuigen om vrijwillig anticonceptie te gebruiken.

"Alle begrip voor dat project en het probleem", zegt VVD-Kamerlid Arno Rutte. "Maar wat de VVD betreft mag het nooit een wettelijke verplichting worden. Dat zou een zeer slecht idee zijn."

"De overheid kan niet beslissen wie wel of niet kinderen krijgt", vervolgt hij. "Dan ga je een grens over die we niet over moeten. De deur mag ook niet een beetje op een kier voor dit soort wetgeving."

Dilemma

Het CDA, de eigen partij van De Jonge, is nooit voorstander van verplichte anticonceptie geweest. Eerder steunde de partij wel het voorstel om een commissie in te stellen die de medische en ethische aspecten van het probleem in kaart kan brengen. Van zo'n commissie is het nog niet gekomen. Maar de partij is tegen verplichten.

D66 spreekt van een moeilijk dilemma, maar is uiteindelijk ook tegen. "Het voorstel maakt een te grote inbreuk, het is buitenproportioneel om over iemands lichaam te beslissen", zegt het Kamerlid Dijkstra.

Ook SP, ChristenUnie en GroenLinks begrijpen de Rotterdamse zorgen, maar vinden een verplichting te ver gaan. GroenLinks-Kamerlid Voortman: "Ervaringen in Tilburg laten zien dat je met intensieve begeleiding veel vrouwen ervan af kunt houden om zwanger te worden. Wij pleiten ervoor dat daar meer op wordt ingezet."

ChristenUnie-Kamerlid Dik-Faber: "Overgaan tot verplichte anticonceptie druist in tegen elementaire grondrechten, zoals de integriteit van het menselijk lichaam."

De PvdA steunt het plan van De Jonge wel. Kamerlid Wolbert vindt dat verplichte anticonceptie in "uitzonderlijke situaties" een oplossing zou kunnen zijn voor "intens schrijnende situaties". Wolbert begrijpt dat hulpverleners die alles geprobeerd hebben soms geen andere oplossing meer zien.

"Uiteraard nadat alle andere trajecten zijn doorlopen en intensieve therapie en begeleiding niet geholpen hebben."

Wolbert denkt aan situaties waar alcohol, drugs of ernstige psychologische problemen in het spel zijn. "Het trieste is, we kunnen de criteria wél opstellen als het kind eenmaal geboren is. Dan wordt het vaak direct na de geboorte weggehaald. Waarom zouden we de criteria niet vooraf kunnen opstellen?" Wolbert benadrukt dat het alleen om uitzonderlijke situaties kan gaan waarbij altijd eerst een toets door een rechter wordt gedaan.

Gevaar

De VVD wil die kant niet op, ook niet voor uitzonderlijke situaties. "De juridische en praktische bezwaren zijn te groot. En wie gaat bepalen en definiëren wat bijvoorbeeld 'gevaar' is. Zijn kinderen van ouders met ongewenste denkbeelden ook niet welkom?", zegt Kamerlid Arno Rutte.

Hij wil dinsdag mondelinge vragen stellen aan staatssecretaris Van Rijn over de proef in Rotterdam. "We willen ook zeker weten dat daar niets onwettigs gebeurt."