Rusland: radarbeelden MH17 komen naar Nederland

Rusland gaat ruwe, primaire radarbeelden aan Nederland geven van het luchtruim boven het oosten van Oekraïne van de dag dat vlucht MH17 naar beneden werd gehaald. Dat heeft de Russische commissie laten weten die onderzoek doet.

De aankondiging is opvallend, omdat Rusland steeds heeft gezegd dat er geen primaire radarbeelden zijn. Nederland beschikt tot nu toe alleen over videobeelden van de radar, hoewel er bij de Russische autoriteiten keer op keer is aangedrongen op de ruwe beelden.

Juist uit die ruwe, primaire data is waarschijnlijk af te leiden waar de raket is afgeschoten en of er eventueel nog andere vliegtuigen in de buurt waren, zoals militaire toestellen. Primaire radar is het systeem waarmee met radiogolven vliegende objecten kunnen worden gezien, zonder dat die zelf een signaal uitzenden.

Wapenfabrikant

Het bericht over het bestaan van de ruwe, primaire radarbeelden volgt op een bekendmaking van het Russische online medium Sputnik. Die website baseert zich op een persbericht van wapenfabrikant Almaz-Antey.

De wapenfabrikant stelt daarin dat op een van de productielocaties van het bedrijf waar radar- en controlesystemen worden gebouwd, ruwe radarbeelden zijn opgedoken van het luchtruim boven Donetsk in Oost-Oekraïne op 17 juli 2014. Daar zouden dus ook beelden bij zijn van de crash van vlucht MH17.

Een woordvoerder van het bedrijf voegde er later aan toe dat de beelden ter beschikking zijn gesteld van de Russische onderzoekscommissie. Die commissie is bereid de beelden te overhandigen aan Nederland.

Timing

Opmerkelijk is de betrokkenheid van Almaz-Antey bij de bekendmaking van het nieuws over de radarbeelden en het tijdstip. Die fabrikant gaf een jaar geleden een persconferentie, precies op het moment dat in Nederland de Onderzoeksraad voor Veiligheid zijn rapporten presenteerde over het neerhalen van vlucht MH17.

Almaz-Antey bracht toen bevindingen naar buiten die erop wezen dat de raket die vlucht MH17 heeft neergehaald, zou zijn afgevuurd door Oekraïne.

Ook nu is de timing van de Russische wapenfabrikant opvallend. Volgende week presenteert het internationale onderzoeksteam, dat het strafrechtelijk onderzoek uitvoert naar de ramp met MH17, voor het eerst zijn bevindingen.

Nieuwe bevindingen

Naar verwachting komt het internationale onderzoeksteam met bewijsmateriaal over het wapen en de locatie waar vandaan de raket is afgeschoten. De presentatie is volgende week woensdag.

Rusland heeft tot nu toe altijd beweerd dat er alleen videopnames zijn van het scherm van de radar. Die video’s heeft de Russische onderzoekscommissie al aan de Onderzoeksraad voor Veiligheid gegeven.

Achttien families, nabestaanden van de ramp met de MH17, hebben eerder in een brief premier Rutte gevraagd erop aan te dringen bij Amerika, Rusland en Oekraïne om alsnog de radarbeelden beschikbaar te stellen.

Verschillen

Correspondent Geert Groot Koerkamp zegt dat hij benieuwd is naar wat de Russen laten zien. Hij noemt het opmerkelijk dat, luttele dagen voor de presentatie van het rapport, Moskou erachter blijkt te zijn gekomen dat er intacte radaropnamen beschikbaar zijn van 17 juli 2014.

Groot Koerkamp: "Pas na een speciaal verzoek van de Russische Onderzoekscommissie (zeg maar de Russische FBI) zouden specialisten op zoek zijn gegaan naar mogelijk interessante data en daarbij op radarinformatie van 17 juli 2014 zijn gestuit."

"Nog begin dit jaar liet de tweede man van het Russische luchtvaartagentschap, Oleg Stortsjevoj, in een brief aan de nabestaanden van de MH17-slachtoffers weten dat in augustus 2014 alle beschikbare radarbeelden van de Russische radarfaciliteit in Rostov waren overgedragen aan Nederland. Die informatie zou door de onderzoekers zijn genegeerd, zei Stortsjevoj toen."

Groot Koerkamp noemt het de vraag waarin de data die nu volgens de onderzoekscommissie zijn ontdekt, verschillen van die eerdere beelden.

Openbaar Ministerie

Het Openbaar Ministerie in Nederland wil nog niet reageren op de berichtgeving vanuit Rusland. Het OM heeft de beelden nog niet gezien of in zijn bezit.

Bij de vliegramp boven Oost-Oekraïne kwamen alle inzittenden van het toestel om het leven. Onder de 298 slachtoffers waren 196 Nederlanders.

Kritische ontvangst

Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA) twittert dat zijn partij en D66 kritisch zijn over de berichten uit Rusland dat de ruwe radarbeelden zijn teruggevonden. Ze hebben daarover vragen gesteld aan de ministers van Justitie en Buitenlandse Zaken. Ze vragen zich onder meer af hoe het onderzoeksteam gaat vaststellen of het om authentieke data gaat.