'Wapenstilstand in Syrië is makkelijker gezegd dan gedaan'

Rusland en de VS zijn het eens over een wapenstilstand in Syrië. Eerdere staakt-het-vurens mislukten, daardoor is het wantrouwen en de scepsis groot. "Een wapenstilstand in Syrië is makkelijker gezegd dan gedaan", zegt correspondent Sander van Hoorn.

De wapenstilstand moet maandag na zonsondergang ingaan en duurt minstens een week. Na die week wordt de wapenstilstand door Rusland en de VS geëvalueerd. "Ze hebben niet voor niets afgesproken om na zeven dagen de wapenstilstand te bespreken. De scepsis is groot", zegt Van Hoorn. "Niet alleen bij de VS en Rusland, maar ook onder Syriërs."

Volgens Van Hoorn vragen de Verenigde Staten en Rusland zich vooral af of de partijen toegang krijgen tot Aleppo. "Het is de vraag of daar überhaupt de burgers geholpen kunnen worden."

De Syriërs zijn sceptisch door de voorgaande afspraken die uiteindelijk op niets uitliepen. "In Syrië hebben mensen dit al vaker zien gebeuren. Iedereen ziet de beren op de weg. In die zeven dagen kan er van alles misgaan."

Daarnaast betekent een succesvol staakt-het-vuren ook weer nieuwe gesprekken tussen betrokken partijen. Rusland en de VS moeten dan afspraken maken over een gezamenlijk front tegen IS en andere moslimextremisten. "En die gesprekken kunnen weer leiden tot nieuwe problemen. In de afgelopen vijf jaar zijn de betrokken partijen het ook niet eens geworden."

Maar wat maakt het zo ingewikkeld?

Syrië is een gespleten land, uiteengevallen in drie delen. Grofweg een derde is in handen van Assad, een derde wordt bezet door IS en in een derde is de gewapende oppositie de baas.

Het voortbestaan van het regime in Damascus ligt grotendeels in handen van de Russen, Iran en Hezbollah. De gebieden die IS in handen heeft, worden niet betrokken bij gesprekken over een bestand. Het Vrije Syrische leger en een aantal gewapende groeperingen hebben het te druk met het regeringsleger en met elkaar.

Omdat Syrië uiteengevallen is, proberen buitenlandse mogendheden het conflict in het land op te lossen. Maar de partijen houden hierbij ook rekening met hun eigen agenda's. Zo wil Amerika geen toekomst met Assad, maar kan Rusland zich geen toekomst zonder Assad voorstellen.

Maar hun eigen agenda's hebben ook bij dit akkoord geholpen, zegt Van Hoorn. "Rusland heeft meer belangen bij dit akkoord dan alleen een wapenstilstand in Syrië. De Russen willen een betere band met de VS en hebben hulp nodig op de Krim."

Gaat Syrië luisteren?

Nu is het de vraag of Syrië naar de landen gaat luisteren. "Het draait hier allemaal om vertrouwen", zegt Van Hoorn. Assad zou een week lang de aanvallen op het al-Nusra-front (al-Qaida in Syrië) moeten staken, omdat andere oppositiegroepen in bepaalde gebieden hiermee samenwerken. In de tussentijd zal de VS die groepen overhalen om de banden met al-Nusra te verbreken.

"Rusland moet nu druk gaan uitvoeren op Syrië. Maar is de Russische invloed op de strijdende partijen groot genoeg?", vraagt Van Hoorn zich af. Moskou-correspondent David-Jan Godfroid heeft ook zijn twijfels. "Het is afwachten of dit gaat werken. Wie is de gematigde oppositie, en wie niet? Wie werkt er samen met al-Nusra? Er is nog veel onduidelijk."

Daarnaast kan Syrië er ook voor kiezen om naar andere partijen te luisteren. "Assad wordt niet alleen gesteund door Rusland, maar ook door China, Iran en Hezbollah. Misschien kiest Assad er wel voor om deze partijen tegen elkaar uit te spelen", zegt Van Hoorn.

Kortom: het is onduidelijk of de wapenstilstand dit keer wel gaat werken. "De komende dagen zullen hier antwoord op moeten geven. Er is nog veel onduidelijk en er kan van alles misgaan."