Big data gebruikt om sterfte aan bloedvergiftiging terug te dringen
De intensive care van het VUmc en het OLVG in Amsterdam gaan de behandeling van patiënten met bloedvergiftiging verbeteren door grote hoeveelheden gegevens te combineren. Dat gebeurt aan het bed van de patiënt. De bedoeling is dat patiënten zo de optimale dosis antibiotica krijgen voorgeschreven. Nu doen artsen dat op basis van hun ervaring of geven ze standaarddoseringen.
Wekelijks worden volgens onderzoeksleider Paul Elbers (VUmc) in Nederland zo'n driehonderd mensen op de ic's opgenomen met een ernstige bloedvergiftiging (sepsis). Van die patiënten sterven er ongeveer honderd. Elbers baseert zich voor zijn schatting op Amerikaans onderzoek. "Ook als je dat misschien niet helemaal één-op-één kunt vertalen naar Nederland dan nog is duidelijk dat het jaarlijks om duizenden patiënten gaat."
Right Dose, Right Now
De beide Amsterdamse ziekenhuizen gaan samen met het AMC in Amsterdam, het Academisch Ziekenhuis in Gent en ziekenhuizen in Canada en Australië een groot onderzoek doen. Het VUmc en OLVG beginnen nu met het project Right Dose, Right Now. De andere ziekenhuizen sluiten zich daarbij aan. Doel is de sterfte aan bloedvergiftiging te verminderen en het verblijf van patiënten op de ic te bekorten.
Daartoe worden de geanonimiseerde gegevens van patiënten die met bloedvergiftiging op de intensive care van de deelnemende ziekenhuizen belanden in een grote database gestopt. In eerste instantie gaat het daarbij vooral om doseringen antibiotica die zijn voorgeschreven en de hoeveelheid antibiotica die daardoor in het bloed van de patiënten kwam. Maar daar worden ook zoveel mogelijk andere data bij betrokken, bijvoorbeeld over de nier-, lever- en hartfunctie van de patiënten.
Met behulp van software die de onderzoekers hebben ontwikkeld wordt op basis van deze zogenoemde 'big data' uitgerekend wat de optimale dosering antibiotica is voor een patiënt die behandeld moet worden voor een bloedvergiftiging. De uitkomst van die berekening wordt vervolgens aangepast op basis van de individuele gegevens van de te behandelen patiënt.
Het is moeilijk om te bepalen hoeveel en welke antibiotica een bepaalde patiënt met een ernstige bloedvergiftiging moet krijgen. Ernstige zieke patiënten reageren anders op geneesmiddelen dan mensen die niet zo erg ziek zijn. De standaarddoseringen die zijn vastgesteld voor het voorschrijven van allerlei antibiotica en andere medicijnen zijn volgens Elbers vaak gebaseerd op onderzoek bij gezonde vrijwilligers of minder ernstig zieke patiënten.
"De meeste artsen geven die standaarddoseringen aan hun patiënten. Sommige wegen relatief eenvoudige zaken als lengte en gewicht mee. Wij kunnen nu dankzij het patiëntendossier allerlei soorten patiëntendata mee laten wegen en daardoor een veel ingewikkelder rekenmodel gebruiken."
Leven en dood
Elbers vertelt dat het door de invoering van het elektronisch patiëntendossier (EPD) in ziekenhuizen veel makkelijker is geworden om op zo'n manier te werken. "Die gegevens worden overal in het ziekenhuis waar de patiënt komt ingevoerd en zijn op een eenvoudige manier beschikbaar. Ze komen rechtstreeks uit de apparatuur waarmee de patiënt wordt behandeld en bewaakt. Het mooie is dat die gegevens nu het verschil kunnen maken tussen leven en dood."
Als het gebruik van 'big data' inderdaad de behandeling van patiënten met ernstige bloedvergiftiging verbetert, dan krijgen alle ziekenhuizen in Nederland gratis de beschikking over de software die Elbers en zijn collega's ontwikkeld hebben.
