AzG verbijsterd over aanval: dan gooien ze er een bom op

Hoelang kun je doorgaan met hulpverlening als er een gerede kans is dat je dat met de dood moet bekopen? Het is een vraag die volop speelt in het hoofdkwartier van hulporganisatie Artsen zonder Grenzen. Die organisatie is actief in gebieden waar de gezondheidszorg door oorlogsgeweld is ingestort, zoals Jemen. Maar door juist in zulke gebieden te werken, maken hulpverleners zich enorm kwetsbaar.

Gisteren werd er een AzG-hulppost gebombardeerd in de Jemenitische provincie Hajja, even ten noordwesten van de hoofdstad Sanaa. Het dodental is opgelopen naar 14 en zeker 24 mensen raakten gewond. Waarschijnlijk werden de bommen gegooid door vliegtuigen uit Saudi-Arabië.

Geen militair belang

"Ik heb werkelijk geen idee waarom dat ziekenhuis gebombardeerd moest worden", zegt Arjan Hehenkamp, directeur van Artsen zonder Grenzen Nederland. "Het staat in het midden van niks. Er is geen enkel militair of strategisch belang en wat gebeurt er? Ze gooien er een bom op."

Volgens de Verenigde Naties zijn er tijdens de oorlog in Jemen al meer dan 70 medische hulpposten gebombardeerd, waaronder vier van AzG.

Is het slordigheid? Opzet? Hehenkamp wil op die vraag geen antwoord geven. Dat doet er ook niet zoveel toe, denkt hij.

Toen de Amerikanen in oktober vorig jaar een AzG-ziekenhuis in de Afghaanse stad Kunduz bombardeerden, kwamen er excuses. Ook werd schadevergoeding betaald aan de nabestaanden. Dat was uitzonderlijk. Als de Saudi's om opheldering wordt gevraagd over een actie die mogelijk door hun vliegtuigen werd uitgevoerd, wordt er gezegd dat de zaak onderzocht zal worden. En daar blijft het bij.

De Russische luchtmacht is actief in Noord-Syrië. Ook daar werden posten van AzG gebombardeerd. Op vragen daarover, hoort de organisatie niets.

AzG geeft altijd de coördinaten van hun hulpposten door aan de strijdende partijen. Als er in de omgeving wordt gebombardeerd, dan weten de piloten in ieder geval waar ze niet moeten zijn.

"Maar in Noord-Syrië is de situatie bijzonder onoverzichtelijk", zegt Hehenkamp. "Alles loopt daar door elkaar. Regeringstroepen, het Vrije Syrische Leger, IS, Al-Nusra, noem maar op. We vinden het onverantwoord om onze eigen mensen daar naartoe te sturen. Daar ligt voor ons de grens."

Blijven of weggaan

"In Koerdisch gebied is het wel veilig. Daar blijven we", zegt Hehenkamp. "We onderhandelen met het Assad-regime over onze veiligheid in het door hen beheerste deel van het land. Krijgen we de gevraagde garanties, dan blijven we daar ook. En als we ons uit veiligheidsoverwegingen moeten terugtrekken, dan ondersteunen we de lokale ziekenhuizen waar lokaal personeel werkt.."

Vooral in Syrië zijn ziekenhuizen van het begin af aan militair doelwit geweest, beklaagt AzG. "Gelijk na het uitbreken van de burgeroorlog begon Assad met het bombarderen van medische installaties. Dat is nog steeds zo."

Veiligheidsraad

Een paar weken geleden nam de VN-Veiligheidsraad unaniem een resolutie aan die strijdende partijen opriep om ziekenhuizen te ontzien. Maar vier van de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad (de VS, Rusland, Groot-Brittannië en Frankrijk) voeren zelf bombardementen uit. Alleen China is niet direct betrokken.

"Dus ja", zegt Hehenkamp,"heel geloofwaardig is het niet. We hebben er in ieder geval nog niets van gemerkt."