Chaos in Turkije lijkt voorbij, maar de mist is nog niet opgetrokken
Turkije ontwaakte zaterdagmorgen na een turbulente avond en nacht. De grootste chaos lijkt inmiddels voorbij, maar veel is nog onduidelijk over de mislukte couppoging. Wat gebeurde er zaterdag?
In de nacht van vrijdag op zaterdag landde president Erdogan op het vliegveld van Istanbul, nadat hij was vertrokken uit de Turkse badplaats Marmaris. Hij werd opgewacht door een uitbundige menigte en haalde direct hard uit: de coupplegers zullen hun straf niet ontlopen.
Ook haalde Erdogan voor de tweede keer uit naar de invloedrijke islamitische denker Fethullah Gülen, de grootste vijand van Erdogan. Dat deed hij uren eerder ook al in een korte telefonische verklaring. Gülen ontkent dat hij iets met de coup te maken heeft.
In Ankara werden tot vroeg in de ochtend geweerschoten gehoord, maar in de loop van de ochtend werd het rustiger. Ook in Istanbul keerde de rust terug. Het was stil op straat, zei NOS-correspondent Bram Vermeulen. "IJzingwekkend stil", noemde hij het.
Vermeulen ging om 05.00 uur slapen en toen vlogen er nog steeds F-16's heel laag over in Istanbul. Inwoners dachten dat de stad werd gebombardeerd, maar dat gebeurde niet.
Lang bleef onduidelijk hoeveel mensen er bij de couppoging om het leven zijn gekomen. De Turkse premier Yildirim sprak over 161 doden, een opperbevelhebber van het leger zei dat het er meer zijn. Inmiddels lijkt het erop dat er meer dan 260 mensen zijn omgekomen. Dat zijn zowel burgers, politieagenten als coupplegers.
Daarnaast raakten ruim 1400 mensen gewond en zijn er bijna 2900 mensen gearresteerd in heel Turkije.
In de loop van de dag kondigde de Turkse regering maatregelen af. Zo worden meer dan 2700 rechters opgepakt. Nog eens 140 leden van het Hof van Cassatie worden onderzocht. Ook overweegt Turkije om de doodstraf weer in te voeren.
Hoewel het nog niet duidelijk is wie er achter de coup zit, zijn twee generaals opgepakt. En in Griekenland landde vanmorgen een helikopter met militairen die volgens de Griekse televisie betrokken zouden zijn geweest bij de mislukte staatsgreep. De acht inzittenden vroegen politiek asiel aan en werden gearresteerd.
Inmiddels wordt er volop gespeculeerd over wie er achter de coup kan hebben gezeten. Zoals gezegd wijst Erdogan naar Gülen, maar er gaan ook stemmen op dat Erdogan de coup zelf zou hebben gearrangeerd.
Beide scenario's zijn niet waarschijnlijk, zegt hoogleraar Turkse talen en cultuur Erik-Jan Zurcher. Maar toch zal Erdogan volgens hem het meest profiteren van de mislukte staatsgreep. "Het is heel duidelijk dat hij deze coup gebruikt om af te rekenen met zijn tegenstanders."
Zaterdagavond togen Erdogan-aanhangers opnieuw naar het Taksimplein. "Ze geven daarmee gehoor aan een oproep van de regering om 'de pleinen van dit land te bevolken om steun te geven aan de democratie'", zegt correspondent Vermeulen. "Maar de opkomst is aanzienlijk kleiner dan de regering had verwacht. Het ziet er druk uit, maar de helft van het plein is leeg."
