Erdogan had het internet nu heel hard nodig
De Turkse overheid verhindert regelmatig internettoegang bij onrust, maar president Erdogan was tijdens de couppoging vrijdagavond juist afhankelijk van datzelfde internet. Hij gebruikte het om mensen op te roepen de straat op te gaan.
President Erdogan belde met FaceTime in op de Turkse zender CNN Türk. De presentator hield daarbij een telefoon met het FaceTime-gesprek voor de camera. "Die toespraak was heel belangrijk", zegt Turkije-correspondent Bram Vermeulen. "Het was het eerste signaal van Erdogan dat hij nog leefde." FaceTime is een videobel-app voor Apple-apparatuur.
De kans is groot dat Erdogan die toespraak zonder internet niet had kunnen houden, ook omdat staatszender TRT Türk onder controle van de coupplegers stond. Ook Twitter werd door Erdogan flink gebruikt om zijn boodschap te verspreiden. "Het is ironisch dat de president zelf gebruikmaakt van sociale media om het volk te bereiken, terwijl de overheid Twitter en Facebook vaak zelf onklaar maakt", zegt Vermeulen.
Slecht bereikbaar
Overigens waren onder meer Twitter, Facebook en YouTube tijdens de couppoging ook slecht bereikbaar; het is onduidelijk wie daarvoor verantwoordelijk was. "Het was heel traag, maar met een vpn-verbinding werkte het wel", aldus Vermeulen. Met een vpn-verbinding wordt internetverkeer omgeleid; dat kan onder meer helpen om censuur te voorkomen.
Volgens Twitter lijkt het er op dat verbindingen naar zijn platform niet helemaal werden geblokkeerd, maar wel flink werden vertraagd. De organisatie Turkey Blocks en het bedrijf Dyn, dat internetverbindinge monitort, merkten ook een grote daling van de hoeveelheid internetverkeer.
Livestreamen
De blokkade weerhield Turken er niet van om sociale media te gebruiken, waarschijnlijk dankzij vpn-verbindingen. Tijdens de staatsgreep werd er veel gelivestreamd via Facebook Live en Periscope van Twitter, al kunnen de bedrijven niet zeggen of dat meer was dan normaal.
"De rol van sociale media bij protesten is op zichzelf is niet nieuw", zegt Vermeulen. "De protesten op het Taksim-plein in 2013 waren ook beter te volgen via de sociale media. De Turkse media lieten het toen afweten."
Overigens kreeg de bedenker van Periscope, Kayvon Beykpour, het idee voor de livestreaming-app juist tijdens de protesten in Turkije in 2013. Beykpour stond toen op het punt om naar Turkije te reizen, maar ergerde zich dat er geen goede live-verslaggeving was. "Ik wilde kunnen zien waar het geweld zich concentreerde en of ik wel zou moeten gaan", zei hij in september tegen Buzzfeed. Later verkocht hij het bedrijf dat uit die trip voortvloeide aan Twitter.
Makkelijk te omzeilen
Volgens internetkenner Erik Bais, eigenaar van internetprovider A2B Internet, blokkeert de Turkse overheid internetverbindingen op twee manieren. Websites en apps kunnen in zijn geheel worden geblokkeerd, of het verkeer naar die bestemmingen wordt verminderd. "Maar dat is voor veel mensen redelijk makkelijk te omzeilen met een vpn-verbinding", aldus Bais.
Overigens hadden de coupplegers relatief makkelijk het Turkse internet volledig kunnen uitschakelen. "Als je naar de mobiele providers en de vaste internetproviders gaat, kun je er gewoon de stekker uittrekken", zegt Bais. "Dat zijn er maar een handjevol."
