Nederlander Henk Sneevliet geëerd op Chinees feestje
Bij de herdenking van de oprichting van de Chinese communistische partij, nu 95 jaar geleden, is er ook veel aandacht voor een Nederlander. Het is de revolutionair Henk Sneevliet. In Nederland is hij vrij onbekend, in China een held, maar waarom?
Sneevliet speelt een prominente rol in de geschiedenis van het Chinese communisme. Hij was erbij toen de Chinese communistische partij werd opgericht. Sneevliet werd in 1921 door Lenin namens de Communistische Internationale (Komintern) naar China gestuurd om de Chinese arbeiders te verenigen.
Lenin had vertrouwen in de Nederlander. Sneevliet, in 1883 geboren in Rotterdam, had ervaring met vakbonds- en stakingswerk in Nederland en Nederlands-Indië. Vooral die ervaring in Azië maakte hem in de ogen van Lenin geschikt om in China aan het werk te gaan.
Hij stond aan de wieg van een nieuw Chinees tijdperk.
"Sneevliet is een belangrijke figuur voor de communistische partij en voor heel China. Hij bracht het communistische ideaal hiernaartoe", zegt zijn Chinese biograaf Li Yuzhen. Li organiseerde in 2010 een grote expositie over Sneevliet in Shanghai.
Sneevliet reisde twee jaar door China om de arbeiders en boeren te organiseren en de communistische revolutie van de grond te krijgen. Hij was geschokt door de enorme armoede op het Chinese platteland. Die was nog erger dan in Indië, waar hij een paar jaar daarvoor was geweest.
"Als je de beelden van toen ziet", zegt Li. "De mensen waren arm en onderdrukt. Sneevliet dacht dat het communisme de enige uitweg was voor die mensen. Hij wilde China opbouwen zoals de Sovjet-Unie. Hij hielp de communisten zich te verenigen in één partij. Hij stond aan de wieg van een nieuw Chinees tijdperk."
Sneevliet vond dat ze samen moesten strijden voor een onafhankelijk China.
Sneevliet verenigde de nationalistische Kwomintang en de communisten, zegt Li. "Hij vond de communistische partij erg jong, zwak en verdeeld. Hij moest ze verenigen en vond dat ze samen moesten strijden voor een onafhankelijk China. Hij heeft een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van China."
Stalin
Sneevliet maakte de communistische machtsovername van 1949 niet meer mee. In 1924 keerde hij terug naar Nederland. Na de dood van Lenin en de opkomst van Stalin brak Sneevliet met de Sovjet-Unie en richtte hij zich op vakbondswerk. Ook was hij enkele jaren lid van de Tweede Kamer.
Toen in 1940 de Duitsers binnenvielen, dook hij onmiddellijk onder en ging hij in het verzet. In 1942 werd hij verraden en opgepakt op zijn onderduikadres. Sneevliet zou tijdens zijn fusillering bij Amersfoort op de Leusderheide de Internationale hebben gezongen.