Psychische nood? Wachttijd is een jaar
De helft van de huisartspraktijken heeft noodgedwongen een wachtlijst ingesteld voor mensen die aankloppen met psychische problemen. En als huisartsen patiënten willen doorverwijzen naar gespecialiseerde instellingen, lopen zij ook daar weer tegen wachttijden aan. Al dat wachten is levensgevaarlijk, waarschuwt het Landelijk Platform GGZ (LPGGz).
Die cliëntenorganisatie noemt de wachtlijsten "ronduit bizar". Marjan ter Avest: "Psychische problemen kunnen letterlijk levensgevaarlijk zijn. Als je de diagnose kanker krijgt, accepteer je ook niet dat je een jaar op behandeling moet wachten. En dat is precies wat nu wel gebeurt met mensen met psychische problemen."
De gevolgen van dat lange wachten zijn groot. Het LPGGz krijgt veel verhalen te horen over mensen die intussen hun baan verliezen, gezinnen die ontwricht raken, familie die overbelast is. "Je ziet dat het hele leven van die mensen letterlijk in de wachtkamer komt tot ze behandeld kunnen worden."
Ingrijpen
De signalen over wachttijden nemen al geruime tijd toe. Ter Avest: "De Nederlandse Zorg Autoriteit zou met een verdiepend onderzoek komen naar waar en waardoor wachtlijsten ontstaan. Maar dat onderzoek laat ook weer op zich wachten."
De maat is vol, zegt ze. "Er moeten snel maatregelen komen om de wachtlijsten aan te pakken want het duurt allemaal veel te lang voor de mensen die op behandeling wachten. De minister is nu echt aan zet."
Zwaardere problemen
PsyQ, een landelijke instelling met locaties door het hele land, plaatst mensen die worden doorverwezen door een huisarts ook weer noodgedwongen op een wachtlijst. Na de intake moeten mensen voor hulp bij posttraumatische stressstoornis (PTSS) bijvoorbeeld een jaar wachten. "Heel onwenselijk en naar", zegt directeur Marc Blom.
Hij ziet een aantal oorzaken. Zo is er voor 2014 gekort op het aantal plekken in de instellingen en namen huisartsen een deel van de ggz-zorg over. Bovendien was het de bedoeling dat mensen vaker thuis goede zorg kregen, maar het afgelopen jaar nam het aantal aanmeldingen bij zijn organisatie juist fors toe. Tegelijkertijd is ook de administratielast toegenomen, wat geld kost en ten koste van de zorg gaat. Ook melden zich meer mensen met zwaardere problemen voor een behandeling.
Te weinig zorgplekken
Verzekeraars hebben de plicht passende zorg te bieden aan mensen in geestelijke nood. Zij bepalen hoeveel plekken ze vergoeden. Gesprekken met verzekeraars over de uitbreiding van het aantal behandelingsplaatsen leveren Blom vooralsnog niets op: "De verzekeraars springen niet snel genoeg bij. Mensen die acuut hulp nodig hebben, hebben niet de luxe daar lang op te wachten."
Hij vindt dat de overheid de regie moet pakken om vraag en aanbod sneller op elkaar af te stemmen. Ook moet de regeldruk volgens hem fors aangepakt.
Zorgverzekeraars Nederland noemt wachtlijsten onwenselijk, maar zegt dat er geen structurele problemen zijn met wachttijden. Slechts voor enkele specifieke behandelingen zijn er wachttijden bij hen bekend. Zij roepen mensen op zich te melden bij hun verzekeraar als er toch een wachttijd dreigt. Dan kan de verzekeraar bemiddelen en zien waar zich problemen voordoen.
Kwetsbaar
Het LPGGz wijst erop dat de huidige reacties nergens toe leiden. "Instellingen wijzen naar de verzekeraar, die te weinig zorgplekken inkoopt. Die verzekeraar wijst vervolgens naar instellingen die niet aan de bel trekken. Instellingen en zorgverzekeraars wijzen naar de patiënt, die de verzekeraar moet bellen als hij of zij geen plek krijgt. Maar die patiënt is kwetsbaar en meestal niet bezig met dat soort zaken. Dus als we alleen daarop wachten, wachten we nog veel langer", aldus Ter Avest.
