Is na de aanslagen in Brussel het 'Belgium Bashing' terecht?

België wist dat Brussel een doelwit van terroristen was. Toch hebben de Belgische inlichtingendiensten de aanslagen niet weten te voorkomen. Vooral uit het buitenland komt veel kritiek. In veel media wordt België een broedplaats van jihadisme genoemd. Het land kent immers de grootste aantal geradicaliseerde Syrië-strijders van alle westerse landen.

De Britse kranten The Guardian en The Independent wijzen op de "grote en slecht geïntegreerde moslimminderheid" en de grote beschikbaarheid van wapens.

De Spaanse krant El País schrijft dat de Belgische overheid tekortschiet. Want de locaties waar de bommen gisteren afgingen, luchthaven Zaventem en het metrostation in de Europese wijk, behoren tot de best bewaakte plekken van Brussel sinds de aanslagen in Parijs.

Abdeslam

Vooral de Amerikanen hebben felle kritiek. De Belgen deden er vier maanden over om de meest gezochte man in Europa Salah Abdeslam op te pakken. Die nota bene in zijn eigen stad Brussel zat verscholen. Onbegrijpelijk, vinden de Amerikanen. In de The Washington Post zegt een terreurdeskundige dat "de relatief kleine Belgische inlichtingendienst door velen wordt gezien als de minst effectieve van Europa."

De ingewikkelde bestuurlijke organisatie van België zou een belangrijke oorzaak zijn van de onmacht van de inlichtingendiensten. Vooral Brussel wordt vaak een bestuurlijke chaos genoemd.

Brussel is een tweetalige stad. Bovendien bestaat de regio Brussel uit 19 deelgemeenten die allemaal hun eigen bestuur en eigen burgemeester hebben. Daarnaast is er ook nog een overkoepelende Brusselse regering, met een eigen minister-president en een eigen parlement.

'Absurd'

Maar er is weer geen centrale politie, Brussel is onderverdeeld in zes politiedistricten. De drie wijken waar de terroristen zaten verscholen, Molenbeek, Vorst en Schaarbeek, vallen allemaal onder een andere politiemacht.

De burgemeester van Vilvoorde, Hans Bonte, heeft al vaker kritiek geuit op deze constructie. Hij noemt het absurd dat de stad bestuurlijk zo verdeeld is dat de 19 burgemeesters van de gemeentes ook nog eens een bestuurlijke politiemacht hebben. De effectiviteit gaat volgens Bonte zo verloren en de uitwisseling van informatie loopt vertraging op. Hij maar ook andere Belgische politici pleiten voor één politiestructuur.

Groot is niet beter

Oud-veiligheidsadviseur van premier Verhofstadt en hoogleraar Criminologie aan de Universiteit Gent, Brice de Ruyver, vindt de kritieken uit het buitenland, vooral uit de VS, wel heel makkelijk.

"De samenwerking tussen de verschillende veiligheidsdiensten in België is goed. Ze zijn niet groot en dat verplicht ze om goed samen te werken." Groot is volgens de hoogleraar niet altijd beter. "Als je kijkt naar de Amerikaanse inlichtingendiensten, die hebben de aanslagen op 9/11 ook niet weten te voorkomen", aldus De Ruyver.

Greep op de wijken

Maar er zijn volgens De Ruyver wel fouten gemaakt. "De overheid hoort te weten wie er in bepaalde wijken wonen. Dat is een onderdeel van het administratieve huishouden en van het sociaal weefsel".

Ook denkt hij dat het beter is om van de zes huidige politiezones in Brussel, één zone te maken. "De gemeente moet weer een greep krijgen op de wijken, anders krijg je het niet onder controle." Zo blijven het volgens de hoogleraar eigen gemeenschappen in een gemeenschap. "Het is iets wat decennia lang is gegroeid. Wij weten al langer dat de illegale economie in die wijken alles overwoekert."

Het is goed dat de Belgische overheid nu meer doet om de problemen aan te pakken. Ook door het budget hiervoor te verhogen. Maar het is volgens De Ruyver nog niet voldoende.