Bellingcat: Russische legertop betrokken bij neerhalen MH17
Hugo van der Parre
Researchredacteur
De Russische legertop, met aan het hoofd president Poetin, nam het besluit om de verdachte Buk-raketinstallatie naar het front in Oekraïne te sturen. En daarmee zijn zij verantwoordelijk voor het neerhalen van vlucht MH17 in juli 2014. Dat stelt het internationale onderzoekscollectief Bellingcat in een vandaag gepubliceerd rapport.
Begin dit jaar berichtte de NOS al over dit onderzoek. Daaruit wordt duidelijk dat het aantal mensen dat in beeld is voor het neerhalen van vlucht MH17 is teruggebracht tot zo'n twintig Russische militairen. Zij moeten weten wie op 17 juli 2014 de Buk-raket afvuurde op het toestel van Malaysia Airlines, stelt Bellingcat-oprichter Eliot Higgins in een interview met de NOS.
In het rapport schrijven de onderzoeksjournalisten dat de verantwoordelijkheid voor het neerhalen van vlucht MH17 bij twee mensen ligt: de Russische minister van Defensie Sjojgoe en president Poetin. "Zij leverden het wapen, dat waarschijnlijk werd bediend door het Russische leger, waarmee vlucht MH17 werd neergehaald." Wie uiteindelijk op de knop heeft gedrukt, heeft Bellingcat niet kunnen achterhalen.
- Bellingcat
- Bellingcat
Op social media sites, zoals Instagram, Twitter en het Russische Facebook VKontakte, vonden ze honderden foto's van militairen van deze Brigade. - Bellingcat
Maar ook stuitten ze op presentielijsten, berichten, filmpjes en interviews van, over en met de leden van deze Brigade. - Bellingcat
Zo kon Bellingcat de structuur van de 53ste Brigade en het Tweede Bataljon in kaart brengen, inclusief de namen van de militairen.
Bellingcat ontdekte vorig jaar welke eenheid de Russische Buk-raketinstallatie, die vlucht MH17 neerhaalde, naar Oekraïne transporteerde: dat was het Tweede Bataljon van de 53ste Luchtafweerraketbrigade, afkomstig uit het Russische Koersk.
Door ruim een jaar lang sociale media af te speuren en duizenden foto's, filmpjes en documenten te vergelijken heeft Bellingcat de structuur van het Tweede Bataljon volledig in kaart gebracht. Het bataljon bestond uit ongeveer honderd militairen, maar Bellingcat wist de groep direct betrokkenen terug te brengen tot pakweg twintig militairen.
- NOS / Lars Boogaard
- NOS
In het rapport staan de (deels geanonimiseerde) namen en foto's van onder meer veertien officieren, onder wie de commandanten van de Buk-raketinstallaties van het Tweede Bataljon. Een van hen is Sergej Borisovitsj Muchkajev, de commandant van de 53ste Luchtafweerraketbrigade. Ook worden enkele "zeer ervaren militairen" genoemd die opgeleid waren om een Buk-raketinstallatie te bedienen.
Zij moeten weten wie de orders heeft gegeven voor het afschieten van de raket.
"Zij moeten weten wie van hen op de knop heeft gedrukt. Zij moeten ook weten wie de orders heeft gegeven voor het afschieten van de raket", vertelde Higgins eerder aan de NOS. Bellingcat weet precies wie deze mannen zijn. "We hebben hun foto’s en namen en bergen met andere informatie die online over hen te vinden is."
Hoewel Higgins als Bellingcat-oprichter eindverantwoordelijk is, schreef de Nederlandse medewerker Daniël Romein het grootste deel van het rapport. Over zijn rol en zijn motivatie om - onbezoldigd - dit onderzoek te doen, vertelt hij in een interview met de NOS.
Bellingcat heeft eind december aan het Nederlandse Openbaar Ministerie (OM) een rapport overhandigd met alle namen en foto's voluit in beeld. In een reactie liet het OM weten dat "alle namen en andere gegevens serieus worden bekeken, onderzocht en beoordeeld op bruikbaarheid voor het strafrechtelijk onderzoek".
Het OM verwacht in de loop van het jaar het strafrechtelijk bewijs rond te hebben over het type Buk-raket dat is gebruikt en vanaf welke plek de raket is gelanceerd.
