Nauwelijks toezicht op uitgaven voor passend onderwijs

• 

  Ardi Vleugels

  Researchredacteur zorg

Waar wordt de 2,5 miljard euro voor passend onderwijs aan besteed? Dat is op dit moment onduidelijk, omdat er nauwelijks toezicht is op de manier waar samenwerkende basisscholen hun uitgaven doen. Oudervereniging Balans maakt zich zorgen.

“Het is voor ouders totaal niet transparant hoe het geld leerlingen bereikt. Vroeger was er een bedrag per leerling, het zogeheten rugzakje. Nu gaat het via schoolbesturen naar zaken die zij belangrijk vinden. Het enige wat wij zeker weten is dat er nog te veel kinderen uitvallen die geen passend onderwijs krijgen”, zegt Swanet Woldhuis van oudervereniging Balans.

Samenwerkingsverbanden

Sinds augustus 2014 gaat geld voor kinderen die extra ondersteuning nodig hebben in de klas, niet meer rechtstreeks naar deze kinderen. In plaats van deze ‘rugzakjes’ krijgen regionaal georganiseerde samenwerkingsverbanden van basisscholen een pot geld, die ze zelf verdelen onder de scholen in hun gebied.

Het gevolg is dat er nu 77 regionale samenwerkingsverbanden zijn in het basisonderwijs, die allemaal zelf bepalen welke organisatievorm ze hebben en hoe ze het geld besteden. Er is geen toezichtsorgaan dat de bovenschoolse uitgaven controleert. De bedragen voor passend onderwijs hebben ook geen oormerk, wat betekent dat het door scholen vrij te besteden is.

In sommige regio’s heeft een samenwerkingsverband weer allerlei ‘deelbesturen’ onder zich georganiseerd, die meebepalen en zelf ook geld kosten. Woldhuis noemt het verontrustend dat de bureaucratie toeneemt en niemand controle heeft op de uitgaven. “Zelfs directeuren van de samenwerkingsverbanden hebben niet altijd inzage in de begroting die besturen opstellen.” Die zorgen worden gedeeld door betrokkenen in het veld, die anoniem willen blijven.

Jaarverslagen

De PO-Raad, de landelijke vereniging voor schoolbesturen, heeft ook geen zicht op hoe scholen omgaan met het geld voor passend onderwijs. Dat wordt mogelijk pas eind 2016 duidelijk, omdat dan alle jaarverslagen over 2015 gepubliceerd moeten zijn. Volgens de PO-Raad komen basisscholen structureel geld tekort. Ze besteedden geld zonder oormerk in het verleden daarom snel ook aan achterstallige rekeningen of basisvoorzieningen. Of dat nu ook gebeurt, is niet bekend.

Verslagen over de laatste maanden van 2014 zijn er nauwelijks. Bovendien maken die niet duidelijk in hoeverre het geld echt bij leerlingen terechtkomt. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap erkent dat de verantwoording van de samenwerkingsverbanden beter kan en werkt aan een handreiking voor het schrijven van jaarverslagen.

Inspectie

Maar ook met goede jaarverslagen is lastig te achterhalen wat er met het geld gebeurt. Het kan bijvoorbeeld zijn dat er geld wordt besteed aan het voorkomen van problemen. Dat is niet altijd duidelijk terug te zien in kostenposten. Wel moeten samenwerkingsverbanden aangeven welke inhoudelijke plannen zij hadden voor passende ondersteuning en hoe die gerealiseerd zijn.

De Inspectie voor het Onderwijs waarschuwde vorig jaar al dat samenwerkingsverbanden het toezicht op hun bestedingen snel beter moeten regelen, omdat dit nu onvoldoende is georganiseerd. Inspecties zijn er alleen als er duidelijke signalen binnenkomen dat er iets aan de hand is, het zogenoemde risicogericht inspecteren.

Vandaag praat de Tweede Kamer over passend onderwijs.