China wil topvoetbal, zoals president Xi Jinping beveelt

De Chinese voetbalclubs laten zich deze transferperiode bepaald niet onbetuigd: de miljoenen vliegen over tafel. Waren transferbedragen van 40 à 50 miljoen tot nog toe enkel voorbehouden aan Europese grootmachten, inmiddels tellen ambitieuze Chinese clubs, zoals Jiangsu Suning, met eenzelfde gemak dergelijke megabedragen neer.

En de Chinese honger is nog lang niet gestild, voorspellen ingewijden. Tot 26 februari, wanneer de Chinese transferperiode sluit, kunnen clubs uit de Super League - de hoogste Chinese divisie - spelers aantrekken.

Daarmee lijken de clubs gehoor te geven aan de oproep van de Chinese president Xi Jinping, die recent heeft verkondigd dat China ook op voetbalgebied een grootmacht moet worden.

Arie Haan, al jaren trainer in China en van 2002 tot 2004 bondscoach van het Chinese elftal, voorspelt echter dat de transfers niet het gewenste effect zullen hebben. Ook Jan Olde Riekerink, die vijf jaar lang in dienst was van de Chinese voetbalbond, zet zijn vraagtekens bij de nieuwe tendens.

Beckenbauer

"Ze willen in China een echte voetbalcultuur opzetten. Dat bereik je niet met transfers", zegt Haan. "Kijk naar de VS; daar kochten ze grote spelers als Franz Beckenbauer, maar ontdekten ze dat het daar niet om draait. Je moet een voetbalcultuur van de grond af opbouwen. Het draait om jeugdopleidingen."

Daarentegen verrassen de miljoenenaankopen Haan niet. "Er zit veel geld bij een aantal clubs en die hebben nu de zege van de president. Bekende spelers wilden tot voor kort niet, maar er is nu nog iets meer geld bij gekomen en daardoor wordt het ook voor grotere spelers nu interessant."

Overheidsbeleid

Olde Riekerink, net terug van zijn avontuur in China, beaamt dat de transfers een gevolg zijn van het nieuwe overheidsbeleid. "Het is in een stroomversnelling geraakt toen de president de ambitie heeft uitgesproken om met de wereldcup in zijn handen te staan", aldus de Nederlandse coach en oud-voetballer van Sparta.

"Dat is iets wat wij niet begrijpen, maar China is een communistisch land, waar sprake is van een duidelijke hiërarchie. Als een leider zo'n ambitie uitspreekt, wordt alles in beweging gezet. Ik weet dat de financiële potentie bestaat om te groeien; er zijn mensen die willen investeren."

"Men wil zo graag, de mensen zijn hartstikke voetbalgek en op straat gaat het steeds meer over voetbal. Maar voetbalcultuur, zoals wij dat kennen, is niet te koop. Wel kunnen de transfers leiden tot incidenteel succes voor clubs of imageverbetering. Maar om het Chinese voetbal verder te helpen, moet je investeren in een structuur, een manier van spelen, een goede organisatie en scouting."

Druppel

Hoewel de Chinese competitie een flinke kwaliteitsinjectie krijgt, is dat volgens Olde Riekerink niet de oplossing. "Het is belangrijk dat het niveau van de competitie omhoog gaat, maar met spelers van een hoger niveau ben je er nog niet. Als het boven regent, zal er best een druppel naar beneden komen. Maar het is, denk ik, een druppel op een gloeiende plaat", spreekt hij beeldend.

"De ambitie is er, maar dit raakt de essentie niet. Dit gaat leiden tot incidenteel succes. De nieuwe aankopen kunnen wellicht als voorbeeldfunctie fungeren, maar eigenlijk zou er eens een Chinees voorbeeld moeten zijn. Dat één van de 1,4 miljard Chinezen naar het buitenland gaat. Basketballer Yao Ming is daar een prachtig voorbeeld van. Zijn succes werkte als een katalysator."

Overheidsbeleid

President Xi Jinping heeft voetbal zowaar tot overheidsbeleid gemaakt. Maar de miljoenentransfers zullen China niet de voetbalcultuur brengen die het zich wenst, stelt Vincent van Sas. Van Sas begon als bescheiden platform waarmee hij online leraren en ouders van trainingsadviezen voorziet, maar sinds mei 2015 is hij succesvol actief in China. Via hem reisden tientallen Nederlandse trainers naar China om cursussen te geven en inmiddels maken enkele honderden Chinese scholen gebruik van de online gids.

Volgens Van Sas passen de transfers in het nieuwe beleid van Xi Jinping. "Xi wil enerzijds goed schoolvoetbal opzetten en anderzijds de Chinese bond en de competities opwaarderen. Met dure transfers hoopt men de voetbalcompetitie status en bekendheid te geven", aldus Van Sas.

"Maar door belachelijk veel geld uit te geven aan spelers die in Europa al gepasseerd zijn, zullen ze het imago en het niveau niet oppoetsen. Een talentvolle speler als Hakim Ziyech zal voorlopig niet naar China gaan: je bankrekening ontploft, maar je wordt als speler niet meer serieus genomen."

Slecht imago

Het door Xi Jinping ingezette overheidsbeleid is erop gericht het slechte imago van de voetbalsport weg te nemen, weet Van Sas. Hij bezocht een presentatie van de Chinese minister van Onderwijs in Beijing en leerde dat het Chinese voetbal kampt met een tweeledig imagoprobleem.

"Enerzijds worden voetballers gezien als een stel domoren bij elkaar, anderzijds staat het te boek als een zeer gevaarlijke sport. Ouders willen niet dat hun kinderen gaan voetballen. De overheid wil dat veranderen", aldus Van Sas. "Het frustreerde Xi Jinping dat China nooit een rol van betekenis speelde in het wereldvoetbal. Hij heeft het voetbal tot overheidsbeleid gemaakt en daarmee de voetbalbond in feite buitenspel gezet."

Dat gaat niet werken, voorspelt Van Sas. "In China moeten serieuze jeugdopleidingen op poten worden gezet. Het draait om de ontwikkeling van jonge spelers. Als dat gebeurt, kan China een grote speler worden."