'Nederlandse jongeren hebben niets te zoeken bij IS'

Veel jongeren die zich willen aansluiten bij IS, twijfelen voordat ze vertrekken. Dat zegt Steven Lenos, een deskundige op het gebied van radicalisering. Hij denkt dat het AIVD-rapport over IS kan helpen bij het tegenhouden van Nederlandse jongeren die naar het kalifaat willen reizen.

De Nederlandse inlichtingendienst publiceerde gisteren het rapport Leven bij ISIS, de mythe ontrafeld. "Een dun, maar erg overtuigend boekje", zegt Lenos. "Het schetst de gruwelijke werkelijkheid in het kalifaat, waar ook Nederlandse jongens en meisjes deel van uitmaken."

Hij vindt dat hulpverleners radicaliserende jongeren minder gemakkelijk moeten laten vertrekken. "Er wordt soms gedacht: 'liever daar, dan hier'. Maar we kunnen Nederlandse jongeren niet zomaar laten gaan. Het kalifaat is een gruwelijk project."

Heroïsche verhalen

Volgens Lenos kunnen jongeren in veel gevallen nog tegengehouden worden. "De meesten van hen twijfelen wel degelijk, maar ze laten bepaalde informatie weg. Het is net als iemand die vertelt over zijn vakantie, dan heb je het ook alleen over de leuke dingen. Dat heet cognitieve dissonantie."

Hij denkt dat het AIVD-rapport kan worden gebruikt als anti-reclame. Het boekje kan volgens hem helpen bij het ontkrachten van het romantische beeld van IS dat veel radicaliserende jongeren hebben. Jongeren vertellen elkaar veel heroïsche verhalen over het jihadisme, zegt Lenos. Hij denkt dat het goed is als ze een ander geluid horen.

"Als een moeder haar zoon vertelt over de executies en andere gruwelijkheden in het kalifaat, dan komt dat toch wel binnen", zegt hij. Lenos vindt dat het boekje toegankelijk geschreven is. Hij hoopt dan ook dat het rapport zal worden verspreid door hulpverleners en organisaties, zodat veel ouders het kunnen lezen.

Er zijn ook veel Nederlandse kinderen die er niet zelf voor kiezen om naar het kalifaat te reizen. De AIVD zegt dat er zo'n zeventig jongens en meisjes in gebieden in Syrië en Irak wonen die door jihadisten worden gecontroleerd. Zij zijn meegenomen door hun ouders of zijn daar geboren.

Volgens de AIVD is het leven bij een terreurgroep erg zwaar voor hen. "Twee derde van die jongens en meisjes hebben gewoon op een Nederlandse basisschool gezeten", zegt Lenos. "Dan verhuizen ze ineens naar een oorlogsgebied, dat in niets op Nederland lijkt."

Lenos denkt dat voorkomen moet worden dat er Nederlandse kinderen bij IS belanden. Hij raadt alle hulpverleners en bezorgde ouders aan om dit rapport te lezen. "Onze jongens en meisjes hebben niets te zoeken in het kalifaat."