AIVD: leven onder juk van IS is zwaar en gewelddadig

De ultieme islamitische staat waar iedereen een huis heeft, voldoende en goed eet, het vuilnis wordt opgehaald en medische zorg uitstekend geregeld is. Zo omschrijft de AIVD de manier waarop Islamitische Staat het leven in het zelf uitgeroepen kalifaat voorstelt. Maar dat is allesbehalve de realiteit, stelt de inlichtingendienst na anderhalf jaar speurwerk. "IS-propaganda schetst een idylle van het leven in het 'kalifaat', die niet strookt met de werkelijkheid."

In werkelijkheid is het leven bij IS zwaar en gewelddadig, zegt de AIVD. Geweld is inherent aan IS en wordt volgens de dienst dagelijks toegepast, verheerlijkt en gepredikt. Toch blijft de aantrekkingskracht van het kalifaat onverminderd groot door de propaganda die de terreurgroep verspreidt, stelt de dienst.

Met de publicatie van het rapport Leven bij ISIS, de mythe ontrafeld hoopt de AIVD een tegenwicht te bieden aan deze aantrekkingskracht. "De negatieve geluiden over het leven in het kalifaat dringen doorgaans maar moeilijk tot westerse jihadgangers door." Dat komt volgens de AIVD mede doordat mensen het gebied moeilijk kunnen verlaten en informatie die naar buiten gaat streng wordt gecontroleerd. De dienst zet daarom uiteen hoe het leven in het IS-kalifaat is.

Mannen die naar IS-gebied afreizen moeten bij aankomst trouw zweren aan de leider van het kalifaat, Abu Bakr al-Baghdadi. Daarna worden ze uitgebreid ondervraagd om spionage uit te sluiten. Daarnaast krijgen de mannen een religieuze opleiding om zich het IS-gedachtegoed eigen te maken. Vervolgens ondergaan ze een zware militaire training en worden ze klaargemaakt voor de strijd.

Vrouwen doorlopen een minder streng traject. Van hen wordt verwacht dat ze zo snel mogelijk trouwen en kinderen krijgen. Zoons dienen ze op te voeden tot IS-strijders, dochters moeten zo snel mogelijk trouwen met strijders en ook kinderen krijgen. Een andere taak van de vrouwen is om mensen te rekruteren.

Stress

Veel vrouwen worden ingezet bij de zedenpolitie, de Al Khansaa-brigade. De zedenpolitie moet andere vrouwen aanspreken op, in de ogen van IS, onislamitisch gedrag. Volgens de AIVD willen veel vrouwen ook meevechten, maar is dit nog niet toegestaan. In het verleden werden ze wel ingezet als zelfmoordterroristen, maar volgens de dienst zijn daar geen recente voorbeelden van.

Kinderen die door hun ouders meegenomen worden naar IS-gebied, hebben het volgens de dienst zwaar en raken vaak getraumatiseerd. Ze kunnen moeilijk wennen aan de nieuwe omgeving, en de bombardementen door het Syrische regime en de anti-IS-coalitie brengen veel stress met zich mee.

Wat IS beweert over goede huisvesting, de gezondheidszorg en goed eten is allesbehalve waar, zegt de inlichtingendienst. Zo is de huisvesting erbarmelijk en de kwaliteit van de gezondheidszorg slecht.

Dat mensen andere verwachtingen hebben van het leven bij IS dan het in werkelijkheid is, bleek onder meer uit het verhaal van een 34-jarige Française die vorig jaar met haar zoontje van vier naar het kalifaat vertrok. Ze belandde daar "in de hel", vertelde ze in een interview met een Britse krant.

Internet

De vader van een jongen die naar Syrië is afgereisd denkt niet dat het AIVD-rapport mensen zal tegenhouden, zegt hij tegen verslaggever Nicole le Fever. "Dit verhaal zou van iemand moeten komen van iemand met een religieuze achtergrond die invloed heeft op de groep die wil afreizen." Volgens hem vertrekken er elke maand nog steeds mensen naar IS-gebied. "Het zijn vaak jonge mensen, onder wie ook ouders met kinderen."

Het hoofd van de AIVD Rob Bertholee hoopt dat het rapport de naasten van potentiële Syriëgangers kan wapenen met argumenten tegen een vertrek. "Het kalifaat heeft zijn aantrekkingskracht nog niet verloren, blijkt uit de cijfers. Maandelijks vertrekken tussen de vijf en tien mensen naar het kalifaat. Al zijn deze mensen jong, ze weten goed waar ze naartoe gaan", zegt Bertholee. "Op het internet kan iedereen zien waar IS zich schuldig aan maakt."