Coalitieregering in Spanje is unicum
Het ziet ernaar uit dat Spanje voor het eerst in zijn democratische geschiedenis een coalitieregering krijgt. Volgens de eerste exitpolls behaalt de conservatieve partij (PP) van premier Rajoy namelijk geen meerderheid.
De Spanjaarden hebben vandaag voor het eerst sinds de opkomst van twee nieuwe politieke partijen een nieuw parlement gekozen. De kans is groot dat de macht van de twee grootste partijen, die de afgelopen jaren afwisselend regeerden, stukken minder wordt. Naast de centrum-rechtse Partido Popular en de sociaal-democratische PSOE gooien twee nieuwe partijen Podemos en Ciudadanos hoge ogen om een aanzienlijk aantal zetels te halen.
Omwenteling
Traditioneel gaat het bij de verkiezingen tussen de huidige regeringspartij, de centrum-rechtse volkspartij Partido Popular en de sociaal-democratische PSOE. Grof gezegd stemmen veel Spanjaarden dus of links, of rechts, vaak ingegeven door familietradities.
Dat verandert als in 2011 demonstranten besluiten hun tentjes op te zetten in het toeristische hart van Madrid. Wekenlang protesteren ze tegen het kapitalisme in het algemeen en het beleid van de regering in het bijzonder.
Het was een omwenteling vanwaaruit langzaam maar zeker een politieke partij ontstond die zich Podemos noemt, 'wij kunnen'. De partij weet enorme mensenmassa's op de been te krijgen en behaalt bij de Europese verkiezingen in 2014 vanuit het niets vijf zetels in het Europees Parlement.
De charismatische leider Pablo Iglesias die steevast verschijnt in spijkerbroek en met zijn haar in een lange paardenstaart, gaat vrij radicaal-links van start en sluit zich aan bij het anti-Europese gedachtegoed van de Griekse zusterpartij Syriza.
Maar de populariteit van Podemos neemt de laatste maanden iets af. Voorman Iglesias heeft daarom zijn toon gematigd. De partij belooft nu de ongelijkheid aan te pakken door het minimumloon omhoog te gooien en de corruptie te bestrijden. Ze schuift slim op naar het midden en hoopt nu vooral kiezers weg te trekken van de socialisten.
Catalonië
Ondertussen loopt ook in Catalonië een partij zich warm: Ciudadanos. Het is de partij die in de deelregio een liberaal alternatief biedt voor diegene die niet wil dat Catalonië zich afscheidt van Spanje. De partij besluit landelijk te gaan.
Ciudadanos, met als leider de zeer makkelijk en duidelijk sprekende Albert Rivera, belooft net als Iglesias de ongelijkheid aan te pakken, maar richt zijn pijlen vooral op de grote partijen als het gaat om corruptie. Ciudadanos weet van beide grote partijen kiezers weg te snoepen.
De gevestigde politieke partijen voelen hun stoelpoten kraken. De PSOE probeert zich van zijn meest linkse en sociale kant te laten zien en scandeert met de nieuwelingen mee dat ook zij een 'cambio' (een verandering) willen waar de nieuwe generatie zo om roept.
Maar de Partido Popular, geleid door de zeer conservatieve leider Mariano Rajoy, wil er niets van weten. De crisis werd bestreden en volledige noodsteun vanuit Europa werd voorkomen. Daarnaast groeit de economie weer en neemt de werkloosheid af, al is het langzaam. De Partido Popular is de partij die het land wist te behoeden voor een faillissement, zo zegt de premier. En het is volgens hem beter om het huidige beleid nog even door te zetten.
Wonder
Toch zal het parlement er in Spanje na dit weekend heel anders uit zien. Volgens de eerste exitpolls wint de Partido Popular opnieuw de verkiezingen, maar van een absolute meerderheid zoals in 2011 zal geen sprake zijn. De nieuwe partijen staan onder voorwaarden open voor het sluiten van akkoorden.
