EU bezorgd over rechtsstaat en persvrijheid Turkije

De Europese Commissie zegt dat democratische hervormingen in Turkije stokken of zelfs de verkeerde kant opgaan. Zo is de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in het geding, is er zorg over schendingen van de mensenrechten en nemen de persvrijheid en de vrijheid om te vergaderen zelfs af. Wel wordt Turkije geprezen voor zijn economische hervormingen en de opvang van Syrische vluchtelingen.

Dat staat in een jaarlijks voortgangsrapport over landen die in aanmerking willen komen voor het EU-lidmaatschap, zoals Turkije. Het werd weken geleden al verwacht, maar zou bewust niet naar buiten zijn gebracht om de verkiezingen in Turkije niet te beïnvloeden en president Erdogan niet voor het hoofd te stoten.

Politieke druk

In het vandaag gepubliceerde rapport staat dat de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en het principe van gescheiden machten sinds 2014 worden ondermijnd. Op rechters en het openbaar ministerie wordt forse politieke druk uitgeoefend, schrijven de opstellers. Nieuwe wetten beperken de vrije toegang tot het internet en kwetsbare groepen zoals vrouwen, kinderen en homo's worden niet voldoende beschermd.

Ook is de commissie bezorgd over de politieke ambities van Erdogan. Die is jarenlang premier geweest en is nu president. Na de verkiezingsoverwinning van 1 november riep hij op om de grondwet aan te passen om zo nog meer macht naar zich toe te trekken.

Geweld

Volgens The Wall Street Journal hebben Europese ambtenaren toegegeven dat de toon van het rapport in de afgelopen dagen is aangepast, maar is er niets veranderd aan de kritiek op Turkije.

Europees commissaris Johannes Hahn die de uitbreiding van de EU in zijn portefeuille heeft, zei bij de publicatie van het rapport dat er een eind moet komen aan het geweld in Turkije. Dat laaide op in de aanloop naar de verkiezingen van 1 november, met name tegen de Koerden in het land. De commissie wil dat de Turken opnieuw met de Koerden om de tafel gaan zitten om een blijvende oplossing voor het conflict te bereiken.

Weinig vooruitgang

Ondanks het kritische rapport wil de EU vergaande samenwerking met Turkije om de vluchtelingenstroom naar Europa te stoppen. Op dit moment is EC-vice-voorzitter Frans Timmermans in Turkije om daarover te praten.

De gesprekken tussen de EU en Turkije over toetreding lopen al sinds 2005, maar er is in de afgelopen jaren weinig vooruitgang geboekt.

Deal

D66-Europarlementariër Marietje Schaake zegt dat het duidelijk is dat de druk op de rechtsstaat en fundamentele vrijheden het afgelopen jaar alleen maar zijn toegenomen. Ze noemt het dan ook onbegrijpelijk dat de commissie het rapport tot na de verkiezingen uitstelde.

"Voor de zogenaamde deal die eurocommissaris Timmermans sloot over vluchtelingen moesten principes kennelijk wijken", zegt Schaake.