Zwagerman, van romanschrijver tot kunstcriticus

Joost Zwagerman, die gisteren een einde aan zijn leven maakte, was een veelzijdig schrijver die doorbrak als romancier, maar zich allengs ging toeleggen op gedichten en essays. De beeldende kunst speelde in zijn werk een centrale rol, maar hij schreef ook veel over muziek, fotografie en film.

Zwagerman debuteerde op 22-jarige leeftijd in 1986 met De Houdgreep dat door critici direct werd geprezen. Een paar jaar later kwam zijn doorbraak bij het grote publiek met Gimmick!, dat speelt in de Amsterdamse kunstenaarsscene. Daarna volgde Vals Licht, waarvoor hij werd genomineerd voor de AKO Literatuurprijs. In 2008 kreeg hij de Gouden Ganzenveer voor zijn hele oeuvre.

Zijn grootste succes had hij met de roman De Buitenvrouw uit 1994, waarvan er meer dan 300.000 werden verkocht. De romans die hij daarna nog publiceerde hadden veel minder succes. In 2010 schreef hij het Boekenweekgeschenk, Duel, over kunstenaar Mark Rothko. Het werd door critici niet erg enthousiast ontvangen.

DWDD

Zwagerman schreef al vanaf midden jaren tachtig essays en kritieken in weekblad Vrij Nederland. Later ging hij ook publiceren in NRC Handelsblad en de Volkskrant. Zijn essays gingen vaak over kunst, maar ook zelfmoord was een onderwerp waarover hij schreef. In 2005 verscheen van hem de bundel Door eigen hand. Zelfmoord en de nabestaanden.

Joost Zwagerman was ook veelvuldig op tv. Hij presenteerde enkele jaren Zomergasten van de VPRO en de laatste jaren was hij veelvuldig te zien in De Wereld Draait Door, waarin hij vaak op enthousiaste toon vertelde over moderne kunst.

Geëngageerd

In zijn publicaties toonde Zwagerman zich geregeld een geëngageerd schrijver. In zijn pamflet De schaamte voor links uit 2007 schreef hij over de ideologische crisis bij links, met name bij de PvdA. In 2009 verscheen Hitler in de polder & Vrij van god, over het multiculturele debat, waarin hij afgeeft op de 'autochtone, blanke opiniemakers en publicisten'.

Uitgerekend op zijn sterfdag verscheen zijn laatste bundel, De stilte van het licht. Schoonheid en onbehagen in de kunst.

Als jongste schrijver ooit schonk hij eerder dit jaar zijn literair archief aan het Letterkundig Museum.