'Tsipras neemt zeker een risico'

"Ik heb moreel en politiek de plicht alles wat ik heb gedaan aan de kiezer voor te leggen. Alles wat goed of fout ging, wat is gelukt en wat is mislukt." Met die woorden kondigde de Griekse premier Tsipras gisteravond nieuwe verkiezingen aan. Zelf lijkt Tsipras erop te gokken dat hij sterker uit de stembusgang komt.

"Hij neemt zeker een risico, maar hij is populair en hij schat in dat hij nog steeds het vertrouwen van de bevolking heeft", zegt correspondent Conny Keessen.

Door nieuwe verkiezingen uit te schrijven, kan Tsipras afrekenen met de dissidenten in zijn eigen partij. Daardoor wordt hij ook minder afhankelijk van de oppositiepartijen in het parlement. De afgelopen maanden moest Tsipras meerdere keren vertrouwen op politieke rivalen omdat een groot deel van zijn eigen partij hem in de steek liet.

Vanochtend maakten de dissidenten bekend dat zij zich afsplitsen van Syriza. "Het wordt interessant om te zien hoeveel steun zij krijgen. Aan de andere kant kan Tsipras ook aantrekkelijker worden voor meer gematigde linkse kiezers die eerst niet op hem stemden."

Dwarszitten

Tsipras wil de verkiezingen zo snel mogelijk houden, voordat de Grieken de nieuwe bezuinigingen echt gaan voelen. Maar de grondwet schrijft voor dat de tweede en derde partij van het land nu eerst mogen proberen een regering te vormen. Dat zijn Nieuwe Democratie en de Gouden Dageraad.

"De kans is heel klein dat het lukt, maar Nieuwe Democratie gaat het toch proberen. Het is duidelijk een tactiek om Tsipras dwars te zitten. Dat kan gevolgen hebben voor de datum van de verkiezingen. Dat het geen 20 september wordt maar 27 september."

Alles ligt stil

Intussen zijn de gevolgen verstrekkend. "Er komt een interim-regering die geen belangrijke wetsvoorstellen meer kan doorvoeren, maar alleen lopende zaken mag regelen. Bovendien is het verkiezingstijd en komt alles hier dan stil te liggen."

Brussel reageert dan ook afwachtend op het besluit van Tsipras. "De eerste reacties uit Brussel zijn zuinigjes", zegt correspondent Gwen ter Horst. "Alles blijft nu een maand liggen."

Een woordvoerder van EU-voorzitter Juncker zegt dat de Griekse bevolking zijn steun kan uitspreken voor het hulppakket. "Het is een heel voorzichtige reactie", meent Ter Horst. "De woordvoerder zegt dat het 'zou kunnen', dus helemaal gerust lijkt hij niet."

Jeroen Dijsselbloem, voorzitter van de Eurogroep, benadrukt dat de Grieken zich aan de gemaakte afspraken moeten houden. Ter Horst: "Kennelijk is hij er niet zonder meer van overtuigd dat dat ook gaat gebeuren."

Ter Horst herinnert eraan dat Tsipras afgelopen januari de verkiezingen won met zijn uitgesproken oppositie tegen de opgelegde bezuinigingen en de Grieken dat vorig maand nog eens bevestigden in een referendum.

"Het risico bestaat dat Tsipras na de verkiezingen toch weer probeert het akkoord open te breken. In het hele traject naar dit zwaarbevochten akkoord is er steeds gewezen op het gebrek aan vertrouwen en nu gaat hij opnieuw niet vierkant achter het akkoord staan."

Gisteren kreeg Griekenland de eerste tranche van het nieuwe Europese hulppakket overgemaakt. In oktober moet het tweede deel volgen. "Dat is een belangrijk moment", zegt Ter Horst. "De geldschieters komen alleen over de brug als Griekenland kan aantonen dat er stappen zijn gezet. En vanwege die onzekerheid zal er streng, misschien wel strenger dan ooit, worden gekeken."