'Houd kwetsbare jongere van 18 in de jeugdzorg'
Er moet snel een juridische maatregel komen om kwetsbare jongeren die 18 jaar worden te dwingen in de jeugdzorg te blijven. Dat stelt Kinderombudsman Marc Dullaert, die onderzoek deed naar de hulp aan jongeren die 18 worden.
Volgens de ombudsman moeten gemeenten ook haast maken bij het in kaart brengen van kwetsbare jongeren van 16 en 17 jaar. Op die manier zou kunnen worden voorkomen dat ze op hun 18de van de radar verdwijnen.
Jaarlijks hebben zo’n 6000 kwetsbare jongeren van 17 met een jeugdzorgmaatregel te maken, wat betekent dat ze gedwongen zorg krijgen. Honderden van hen komen in grote problemen wanneer ze beslissen de hulpverlening te verlaten na hun 18de verjaardag, zegt Dullaert.
Ze lopen bijvoorbeeld een instelling uit omdat ze geen zin meer hebben in de zorg. Wettelijk kan niemand hen dwingen te blijven, omdat ze officieel volwassen zijn. De jongeren belanden dan bijvoorbeeld op straat of in de prostitutie.
Daniella
Een van de aanleidingen voor het onderzoek van de Kinderombudsman was de zaak van de 20-jarige verstandelijk gehandicapte Groningse Daniëlla. Zij overleed na stelselmatige mishandelingen. Uit het inspectierapport bleek dat er veel hulpverleners waren bij Daniëlla en haar gezin toen ze nog minderjarig was, maar dat ze na haar 18de verjaardag uit beeld raakte.
Vooral jongeren met een licht verstandelijke beperking lopen risico's, waarschuwen MEE Nederland en de William Schrikker Groep (WSG), die zich beide inzetten voor jongeren met een beperking. "Dan roept een meisje dat net 18 wordt, maar een IQ heeft van 52: 'hoera, vrij', en gaat ervandoor. Om even later op te duiken bij loverboys", zegt Ad Veen van de WSG.
"De ervaring van MEE is dat hulpverlening opnieuw wordt ingeschakeld als het al mis is. Soms is dit te laat", stelt Jan de Vries, directeur van MEE Nederland. De organisatie ziet dat 40 procent van de jongeren die zij helpen met problemen tussen de 18 en 23 jaar is.
Het probleem van deze groep 18-plussers wordt door vrijwel het hele jeugdwerkveld herkend. Al in 2009 concludeerde het Verwey-Jonker Instituut dat dit een probleem was. Toch is er in al die jaren geen oplossing gekomen.
Gemeenten
Sinds 1 januari zijn gemeenten verantwoordelijk voor de jeugdzorg. Omdat gemeenten dicht bij de jongeren staan, biedt dat een kans op verbetering, zegt Dullaert. “Ik roep alle gemeenten op kwetsbare jongeren van 16 en 17 in kaart te krijgen en al met hen te kijken hoe het verder moet als ze 18 zijn.”
Ook Jeugdzorg Nederland ziet in de decentralisatie nieuwe mogelijkheden om "de aansluiting van de zorg vóór en ná het 18de levensjaar veel beter op elkaar aan te laten sluiten". De organisatie wil graag in gesprek met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten om daar invulling aan te geven.
Ministerie
De ministeries van VWS en Veiligheid en Justitie zeggen in een reactie dat ze geen meerwaarde zien in gedwongen zorg voor jongeren boven de 18 die problemen hebben. Ze wijzen erop dat 18-plussers zelfbeschikkingsrecht over hun leven hebben. Wel zijn de ministeries het eens met de Kinderombudsman dat er passende hulp moet worden geboden aan de mensen die dat willen.
