Enquêtecommissie: de Fyra kost ons 11 miljard euro

De parlementaire enquêtecommissie heeft berekend dat het Fyra-debacle 11 miljard euro heeft gekost. "10,8 en een beetje", maakte commissievoorzitter Van Toorenburg bekend op de voorbereidende persconferentie. "En de reiziger heeft niet gekregen wat hem is voorgehouden."

Die 11 miljard bestaat uit de aanleg van het spoor, de infrastructuur om het spoor heen zoals tunnels en bruggen, de treinen zelf en het onderhoud van reeds aangelegde spoordelen. Daar is nu al sprake van verzakkingen, zodat de kosten nog elke dag oplopen.

De commissie heeft naast waarheidsvinding ook het doel verantwoording af te leggen. "Maar we proberen geen tribunaal te zijn". Volgens Van Toorenburg is het verhaal ook te complex om uiteindelijk één schuldige aan te wijzen.

De Fyra is de hogesnelheidstrein die met 250 km per uur over het traject HSL-Zuid had moeten razen, maar al na veertig dagen van het spoor werd gehaald vanwege alle gebreken. De NS en fabrikant AnsaldoBreda kwamen tot een soort akkoord, maar daarmee is de vraag waardoor het project zo kon mislukken niet beantwoord.

Vloeren buigen

De afgelopen maanden hoorde de commissie achter de schermen meer dan tachtig mensen. "We hebben grote hoeveelheden kennis en feitenmateriaal netjes opgeborgen in zware dossierkasten. De vloeren buigen door de last", zegt Van Toorenburg.

De hoofdvragen die de commissie heeft, zijn: hoe verkreeg de NS het recht om op de hogesnelheidslijn te rijden, waarom is gekozen voor treinfabrikant AnsaldoBreda, hoe werd toezicht gehouden op het hele proces en waarom werd de Fyra uiteindelijk goedgekeurd.

Uitdaging

Zo'n veertig betrokkenen worden vanaf maandag ook in het openbaar gehoord. Volgende week zijn dat in ieder geval oud-minister van Financiën Zalm, oud-verkeersminister Netelenbos en voormalig NS-topman Timmer. Daarna worden iedere vrijdag de namen bekendgemaakt voor de volgende 'verhoorweek'.

Na afloop van de ministerraad liet minister Dijsselbloem zich ontvallen dat hij wel voor de besloten verhoren was uitgenodigd maar niet voor de openbare. Informatie die de commissie geheim had willen houden. "Het is altijd een pijnlijk moment in Den Haag om ergens niet voor te worden gevraagd", grapte Dijsselbloem. Hij zegt dat hij altijd beschikbaar is mocht de commissie zich bedenken.

De enquêtecommissie bestaat uit de Kamerleden Van Gerven (SP), Bergkamp (D66), Mei Li Vos (PvdA), Van Toorenburg (CDA) en Elias (VVD). Van Toorenburg verwacht dat het eindrapport in september of oktober klaar zal zijn. "Onze grootste uitdaging zal zijn om niet over de hoofden van mensen heen uit te weiden over techniek."