Peilingwijzer: VVD, PVV, D66 samen aan kop
Wat gaat het ontslag van Opstelten en Teeven volgende week betekenen voor de verkiezingsuitslag van de VVD? Op grond van de peilingen is daarover nog niets te zeggen. Volgens de nieuwste Peilingwijzer, gebaseerd op peilingen die gehouden werden voor het vertrek van het duo, had de VVD de neergang juist tot stilstand weten te brengen.
Doordat de PVV inlevert en ook D66 iets terug lijkt te vallen, zijn de VVD, de PVV en D66 in deze Peilingwijzer precies even groot, met alle drie 22 tot 26 zetels. Achter dit drietal lijkt zich een achtervolgende groep van drie partijen te vormen, bestaande uit CDA, SP en PvdA.
Het herstel van de PvdA zet door; met 14 tot 18 zetels staan de sociaaldemocraten 3 zetels hoger dan drie maanden geleden, en krijgen ze de SP (16-20) in het zicht. Het CDA staat op 17 tot 21 zetels.
Terugkeren
Het herstel van de PvdA en in mindere mate de VVD is overigens niet terug te zien in de peiling van EenVandaag voor de Provinciale Statenverkiezingen. Daarin staan VVD en PvdA al drie weken stabiel op 6 en 11 senaatszetels.
Maar voor de peilingen voor de Tweede Kamer ligt dat dus anders. Het lijkt het gevolg van het verschijnsel dat Tom Louwerse, de maker van de Peilingwijzer, ook vorige week al signaleerde. Als er verkiezingen in zicht komen, keert een deel van de achterban terug bij de ‘eigen’ partij.
Louwerse vermoedt dat dit de enige verklaring is voor de (nog altijd) bescheiden opleving van de PvdA, want anders dan in 2012 lijkt PvdA-leider Samsom in de verkiezingsdebatten op de kiezers geen grote indruk te hebben achtergelaten.
Boegbeelden
Bij de VVD kan meespelen dat premier Rutte met zijn opmerkingen over jihadisten de aandacht heeft weten weg te halen van de twijfel over de integriteit van VVD-politici als Mark Verheijen. Ruttes stelling dat jihadisten beter kunnen sterven dan naar Nederland kunnen terugkeren, viel goed bij de rechtse kiezers en zelfs bij een deel van de linkse kiezers. Omdat er sindsdien nog maar één nieuwe peiling verscheen, werkt dit nog niet zo sterk door in de Peilingwijzer, maar op zijn minst weet de VVD de neergang te stoppen.
Het ligt voor de hand dat de aandacht nu weer verschuift naar het ontslag van Opstelten en Teeven. Louwerse vermoedt dat dit voor de VVD niet gunstig is. De partij verliest in elk geval twee boegbeelden in de strijd tegen de criminaliteit. Aan de andere kant is het ook mogelijk dat kiezers er waardering voor hebben dat de twee hun politieke verantwoordelijkheid nemen, zegt Louwerse.
Mogelijk is het effect zeer beperkt. Een enquête onder het EenVandaag opiniepanel liet gisteren zien dat degenen die voornemens waren om VVD te stemmen, zeggen dat deze kwestie geen invloed heeft op hun kiesgedrag.
De NOS publiceert tot de Statenverkiezingen de Peilingwijzer ongeveer om de dag. In de Peilingwijzer worden peilingen van de Politieke Barometer (Ipsos), De Stemming (EenVandaag), Peil.nl (Maurice de Hond), I&O Research en TNS Nipo samengevoegd. In deze Peilingwijzer is voor het eerst onderzoek van I&O Research meegenomen, hetgeen kleine verschuivingen van maximaal één zetel betekent in vergelijking met het beeld zonder dit bureau. Meer over de methode achter de Peilingwijzer is te vinden op de website van politicoloog Tom Louwerse (Trinity College Dublin, Ierland).