Steeds meer geweld in de opvang

• Babette olde Hanhof

  Redacteur
• Bas de Vries

  NOS Net-redacteur

Opvangorganisaties zoals het Leger des Heils trekken aan de bel over het toenemende aantal verwarde, soms zeer agressieve mensen die op straat terechtkomen.

Volgens Cornel Vader, directeur Welzijns- en Gezondheidszorg van het Leger, wordt het steeds onveiliger, doordat er in psychiatrische ziekenhuizen cellen en bedden worden geschrapt. Daar moet extra psychiatrische hulp aan huis tegenover staan, maar hier hebben gemeenten nog onvoldoende geld in gestoken.

Vader ziet daardoor steeds meer ernstige incidenten ontstaan, zoals toen een man twee weken geleden in Groningen mensen probeerde aan te vallen met een mes. Vrijdag nog schoot de politie in Badhoevedorp op een verwarde man. Begin december viel een dode bij een steekpartij in de daklozenopvang in Maastricht. “Je zag daar wanhoop aan alle kanten, heel verdrietig”, aldus de Leger des Heils-directeur.

Asbak als wapen

Rina Beers van de Federatie Opvang, de brancheorganisatie voor de maatschappelijke opvang, heeft dezelfde ervaringen. “De Arbeidsinspectie heeft het probleem ook al bij ons aangekaart: zijn er wel voldoende veiligheidsmaatregelen genomen om ernstige incidenten te voorkomen? Zoals een opvangdirecteur laatst tegen mij zei: het gaat niet per se om mensen met wapens, een asbak kan al als wapen gebruikt worden."

Eerder meldde de politie al dat het aantal meldingen over verwarde mensen snel toeneemt: van 40.000 meldingen in 2011 naar 52.000 vorig jaar.

Bemoeizorg

De afgelopen jaren zijn er steeds meer bedden geschrapt in de geestelijke gezondheidszorg (ggz). De bedoeling is dat in 2020 het aantal bedden met eenderde is afgenomen. Tegelijkertijd neemt ook het aantal cellen af.

Cornel Vader is voorstander van dat beleid. “Want van opsluiten wordt werkelijk niemand beter. Maar die afbouw is niet mogelijk als je niet tegelijkertijd hele belangrijke zaken opbouwt: beschutte woonvormen, intensieve bemoeizorg. Ik zie dat gemeenten dat in de steigers aan het zetten zijn, maar het is er nog niet of nog niet genoeg.”

Financieel gat

Bijkomend probleem is volgens Rina Beers van de Federatie Opvang dat er onvoldoende betaalbare woningen beschikbaar zijn voor mensen die uit een gevangenis komen of die zijn uitbehandeld in een psychiatrische kliniek. “Deze mensen krijgen te horen dat ze naar huis mogen, maar niemand vraagt ze waar ze dan heen gaan.” In reactie daarop proberen organisaties als het Leger des Heils steeds vaker zelf huisvesting voor hen te vinden.

“Het systeem kraakt en knarst enorm”, bevestigt psychiater Remmers van Veldhuizen. Hij is adviseur van gespecialiseerde teams die zich richten op de hulp aan psychiatrische patiënten buiten het ziekenhuis. “De ambulante hulp is nog onvoldoende en dat zie je terug in de openbare orde en de veiligheid op straat. Er is sprake van een financieel gat: er wordt nu al gesneden in de instellingszorg, terwijl de ambulante hulp nog in opbouw is.”