Duizenden woningen komen er maar niet, waarom zijn bouwprojecten zo vertraagd?

De drie grootste bouwprojecten in onze regio hebben allemaal iets gemeen: ze liggen bij de Raad van State ter beoordeling. Het nieuw te bouwen Vijfde Dorp in de Zuidplaspolder, de wijk Valkenhorst op het voormalige Valkenburgse vliegkamp en de bouwplannen aan de oevers van de Schie in Delft: hoe staat het nu precies met de bouwplannen?

Het zijn een paar van de grootste bouwprojecten in de regio. Bij bouwproject Valkenhorst moeten 5.600 woningen uit de grond verrijzen, het 'Vijfde Dorp' moet volgens de plannen voor zo'n achtduizend woningen zorgen en het bouwproject aan de Schieoevers moet bijna 7.000 woningen opleveren.

Sterker nog, bij Valkenhorst en de Schieoevers hadden de eerste palen eigenlijk al in de grond moeten liggen. Dat gebeurde niet. Vertragingen bij het maken van de plannen zorgden voor uitstel en daar komt nog eens bovenop dat de grote bouwprojecten stuk voor stuk terecht komen bij de Raad van State (RvS). Het resultaat? Nog meer vertraging.

1. Een nieuwe wijk op een oud vliegveld: Valkenhorst

In het gemeentebestuur van Katwijk zijn ze alles behalve blij met de slepende zaak bij de hoogste bestuursrechter. Oorspronkelijk had de bouw van de nieuwe wijk op het oude vliegveld een jaar geleden al gestart moeten zijn.

'We zijn voorstander van inspraak bij dit soort besluiten, maar de vertraging die dit project oploop raakt de slagkracht buitenproportioneel', tekent het Katwijks college op.

Meerdere partijen naar rechter

Afgelopen mei was, na wat uitstel, het moment eindelijk daar. De Raad van State-zitting voor het bouwproject werd afgewerkt. Natuurorganisaties stapten naar de RvS vanwege zorgen over gesjoemel met stikstofruimte en zorgen voor de natuur in het duingebied.

Ook het gemeentebestuur in Wassenaar vond het nodig om naar de rechter te stappen, maar 'betreurt het wel dat bouwprojecten zoveel vertraging oplopen'. De reden dat zij naar de bestuursrechter wilden, is omdat afspraken die zijn gemaakt met de gemeente Katwijk niet zijn meegenomen in de bouwplannen.

Voorwaarden via rechter

'Toen Katwijk meer woningen wilde bouwen dan oorspronkelijk afgesproken, stemde Wassenaar hiermee in op voorwaarde dat de overgang naar het groene gebied tussen onze gemeenten behouden blijft en dit wordt vastgelegd in de plannen', tekent de gemeente op. Dat gebeurde dus niet en via de rechter wil Wassenaar dat alsnog voor elkaar krijgen.

Nu is het dus wat Wassenaar betreft vooral een kwestie van afwachten tot de uitspraak er is. 'Ongeacht de uitspraak van de RvS willen we blijven samenwerken met Katwijk, de provincie en de bouwers. Daarom is het op dit moment niet relevant om uit te gaan van een bepaalde uitkomst.'

De uitspraak van de RvS wordt na de zomervakantie verwacht, zegt een woordvoerder van de gemeente Katwijk.

Niet helemaal stil

Toch ligt het bouwproject niet helemaal stil. De grondeigenaren en de gemeente Katwijk zijn doorgegaan met de 'voorbereidende werkzaamheden'.

Zo wordt er gewerkt aan de stroomvoorzieningen, het riool en wateraansluitingen. 'Ook is er in een deel van het gebied archeologisch onderzoek uitgevoerd', zegt de gemeente Katwijk.

Bouwen in 2026

Maar had de vertraging voorkomen kunnen worden? Dat waarschijnlijk niet. Volgens een woordvoerder van de gemeente Katwijk was het 'gezien de ligging en de historie van Valkenhorst' wel te verwachten dat er een procedure zou komen.

'Nu zijn we afhankelijk van de uitspraak van de Raad van State', gaat de woordvoerder verder. 'Als dat goed verloopt, gaan wij in 2026 woningen bouwen. In de tussentijd zorgen we dat de woningen bereikbaar zijn en dat de grond bouwrijp is', besluit de gemeente.

2. Wonen op een industrieterrein: Schieoevers

Ook in Delft moet er wat betreft het bouwen van die gloednieuwe wijk veel gaan gebeuren. Het gaat om bijna zesduizend woningen, een nieuwe brug - de Gelatinebrug - en daarbovenop een nieuwe ontsluiting voor het verkeer in en rond de nieuwe wijk.

Maar snel gaat het niet: er wordt al jaren met de bedrijven gespard over hoe de nieuwe wijk aan de oevers van de Schie vorm moet krijgen. De meest beklemmende problemen zitten rond de geluidsnormen. Zo waren er volgens de Bedrijvenkring Schieoevers (BKS) eerder tal van zaken die beter moesten worden uitgewerkt.

Veel onzekerheden

Want, de regels rond met name de geluidsnormen zouden ervoor zorgen dat bedrijven met flink wat onzekerheden te kampen kregen. Wat volgde is een 'herstelbesluit', dat eerder dit jaar naar de Raad van State is gestuurd.

Dat houdt eigenlijk in dat Delft de plannen op bepaalde punten wil aanpassen. Veel bedrijven op het terrein kunnen daardoor blijven doen wat ze eerder al konden. 'In die zin was een gedeelte van de bedrijven vrij tevreden met de aanpassingen die zijn gemaakt in het bestemmingsplan', vertelt Nils Eekhout, voorzitter van de BKS.

Maar er is een aantal bedrijven die het niet eens is met die aanpassingen aan de plannen, waaronder bijvoorbeeld Lijm&Cultuur. Dat bedrijf heeft de meeste zorgen over de geluidsnormen.

'De wethouder zegt dat zij haar best heeft gedaan, maar dit is voor ons niet voldoende', vertelde Antoinette Wijffels van Lijm&Cultuur nog tijdens de gemeenteraad in maart, toen dat besluit werd aangenomen.

Zitting laat op zich wachten

De partijen zijn al anderhalf jaar in afwachting van een zitting bij de Raad van State. Die is nog niet gepland. De RvS wil extern advies inwinnen over alle belangen die er zijn in het gebied.

'Het gaat om een enorm complex gebied, waar straks wonen en werken hand-in-hand moeten gaan. We hebben op sommige vlakken een externe partij nodig die de belangen afweegt, dat is wat de bestuursrechter moet gaan doen.'

Geen 'harde' bouwdatum

De gemeente Delft laat op haar beurt weten niet 'niet alleen te wachten' op de procedure die al loopt bij de Raad van State. 'We hebben zoveel mogelijk zaken laten doorlopen, zodat we daarna snel kunnen starten.' Zo wordt er verder gewerkt aan de plannen en aan het ontwerp van de brug.

Maar een harde datum om te beginnen met de bouw is er niet, terwijl het eigenlijk de bedoeling was dat dit jaar al de bouw zou starten. 'Elk project binnen dit plan kent zijn eigen planning. In zijn algemeenheid geldt dat we zo snel als mogelijk met de bouw willen beginnen, de behoefte aan woningen is immers groot en urgent', besluit de gemeente Delft.

Veel overleg

De komende tijd zijn de Bedrijvenkring, de ontwikkelaars en de gemeente nog veel met elkaar in overleg. Zo zijn er nog gesprekken over hoe er, los van de uitspraak van de Raad van State, moet worden omgegaan met alle vraagstukken die daarna komen.

'Maar we blijven met elkaar in gesprek. Het is ook goed dat we juist aan de voorkant zo veel met elkaar praten, we zitten iedere twee maanden bij elkaar om de zorgen duidelijk te krijgen om vervolgens te kijken naar oplossingen. Dat kost tijd, maar uiteindelijk heb je wel een bouwplan dat voor iedereen werkt', besluit de voorzitter van de BKS.

3. Een gloednieuw dorp in de allerlaagste polder: 'Het Vijfde Dorp'

Voor 'Het Vijfde Dorp' is nog niet duidelijk wanneer de Raad van State zich buigt over de plannen. Maar dat er een beroepszaak aankomt, is vrij zeker. Waar afgelopen mei eerst het bestemmingsplan een definitief 'ja-en-amen' kreeg, zijn er toch de nodige bezwaren vanuit de bewoners en het Hoogheemraadschap Schieland & Krimpenerwaard, en inmiddels ook Rijkswaterstaat.

Volgens de bewoners en het hoogheemraadschap zijn te veel zaken nog niet goed geregeld in het bestemmingsplan. Ze willen daarom zaken rond de waterveiligheid, het verkeer, de vergoedingen voor huidige bewoners bij bouwschade en het toekomstperspectief voor ondernemers in het plan zien staan.

Pas bouwen in 2026

Daar staan de gemeente, de bewoners en het hoogheemraadschap dus nog aan het begin van een Raad van State-zaak. Een zittingsdatum is ook hier nog niet gepland. Voordat deze gepland wordt, gaat er mogelijk ook de nodige tijd overheen, omdat er veel procedures lopen bij de Raad van State. Vertraging is dus onvermijdelijk

Dat bleek eerder deze maand al, toen de gemeente een maand later al bekendmaakte dat de bouw toch een jaar later - in 2026 - moet gaan starten. Maar of dat gaat lukken, is ook afhankelijk van wanneer de zaak van de bewoners in de Zuidplaspolder en de zaak van het Hoogheemraadschap behandeld worden. Tot die tijd is het ook voor de gemeente Zuidplas afwachten.