Dodelijke steekpartij op snackbarhouder, hoe kon een gezin zo ontsporen?

'Het gezin zat nog dezelfde avond in een hotel', vertellen bewoners van Houtwijk in Den Haag. 'De buurt was zo boos. Sommigen konden hen wel lynchen en die gevoelens zijn er nog steeds.' In januari werd snackbareigenaar Wei Chen doodgestoken vlakbij zijn huis. Drie tieners zitten vast. Twee van hen zijn broer en zus. Het gezin is berucht in de Haagse wijk. 'Ze deinzen nergens voor terug.'

Het appartement waar de moeder met haar zes kinderen woonde - de jongste is 7 jaar, de oudste 18 - is alweer bewoond door nieuwe mensen. 'Het verloop is groot in dit deel van de wijk', zegt een buurtbewoner. 'Het zijn sociale huurwoningen, bewoond door veel mensen die net onder of net boven de armoedegrens zitten.'

Het gezin komt zo'n negen jaar geleden in Houtwijk wonen. 'Ik weet niet waar ze vandaan kwamen, maar ik weet wel dat er daar ook problemen waren', vertelt een buurvrouw. 'Iets met messen', zegt een ander. Opvallend, want de oudste zoon van het gezin was toentertijd pas tien jaar oud. 'De laatste jaren liep het hier echt uit de hand. Toen de kinderen in de puberteit kwamen.'

Eieren gooien

'Ruzie maken, stelen, wiet roken in het portiek', somt een buurvrouw op. Ze vertelt dat de vader een jaar of twee geleden vertrok en dat de moeder er alleen voor stond. 'Toen ontspoorde de boel nog meer. De kinderen maakten veel mensen bang, hadden een grote mond. De ruzie met de snackbareigenaar begon met iets kleins, een coronapas die ze niet wilden laten zien. Daarna spugen, eieren gooien, het ging van kwaad tot erger.'

De oudste zoon wordt in 2021 opgepakt voor een ernstig steekincident, waarbij een 14-jarig slachtoffer zwaargewond raakt. Geweld tussen rivaliserende jeugdbendes, volgens de rechter. De jongen krijgt jeugddetentie, een coach en hulp van instanties. Hij heeft op zijn achttiende al elf delicten en 151 registraties op zijn naam staan.

Zwaaien met machete

Zijn iets jongere broer, die samen met zijn 15-jarige zusje vastzit voor het doodsteken van Wei Chen, heeft ook een strafblad. Hij zwaait in 2021 met een machete in een winkelcentrum in Delft. De aanleiding is een langlopende ruzie tussen een Delftse en een Haagse drillrapgroep.

De rechter veroordeelt hem tot jeugddetentie en hij moest twee jaar lang wegblijven van drillrap, een uit Amerika overgewaaide hiphopstroming waarin onder meer geweld wordt verheerlijkt.

Gesprek met wijkagent

De politie is na het vertrek van het gezin ingeschakeld door het wijkberaad, omdat bewoners de oudste zoon door de wijk zagen lopen. 'Dat maakte mensen bang', vertelt bestuurslid Femke Beeloo-Planken van Wijkberaad Houtwijk. 'De wijkagent heeft met hem gesproken en hem laten weten dat hij beter weg kan blijven.' De politie wil daar in verband met privacy geen vragen over beantwoorden.

Woningcorporatie Staedion regelt na de fatale steekpartij een woning voor het gezin in Moerwijk. 'Met het wijkberaad hebben we met Staedion gesproken, omdat we dat veel te dichtbij vonden', vertelt Beeloo-Planken. Inmiddels heeft het gezin een woning buiten Den Haag, al wil Staedion dat niet bevestigen. 'In het kader van privacy kunnen wij hierover geen verdere informatie geven. Wij wegen in dit soort gevallen de belangen van de algehele veiligheid, de directe omgeving en het betreffende gezin af. Dit doen wij in goed overleg met de betrokken instanties.'

Verhuizing van overlastgevende gezinnen

Een verplichte verhuizing komt zelden voor. Betrokken instanties willen uit privacyoverwegingen geen exacte cijfers geven. 'Het is natuurlijk altijd een interventie die we liever zouden vermijden, maar die gelet op de bredere context van belangen op dat moment toch noodzakelijk wordt geacht', legt een woordvoerder van de gemeente Den Haag uit. 'Duidelijk is ook dat als een gezin ernstige overlast veroorzaakt, er vaak veel meer speelt. Alleen verhuizen is in dergelijke situaties dan ook eigenlijk nooit de enige oplossing. Problemen kennen vaak al een lange ontstaansgeschiedenis, die los je niet even op.'

Een verplichte verhuizing gebeurt na overleg tussen de gemeente, politie, woningcorporatie en hulpverlenende instanties. 'Er wordt gekeken naar alle belangen: die van de huurder, omwonenden, de leefbaarheid voor de buurt, kinderen, de veiligheid etcetera.' Als een gezin vanuit Den Haag naar een andere gemeente moet verhuizen dan gebeurt dat in overleg met de desbetreffende gemeente, woningcorporatie en eventueel andere betrokken organisaties. 'Een dergelijk gezin of huurder is vaak bij verschillende instanties reeds bekend en dan moet er een overdracht plaatsvinden. Andersom, als een gezin noodgedwongen naar Den Haag komt, geldt in principe hetzelfde.'

Zorgen over veiligheid

De meeste buurtbewoners zijn blij dat het gezin vertrokken is, maar maken zich nog steeds zorgen over de veiligheid in de wijk. 'Er is na de fatale steekpartij extra geld beloofd voor jeugdwerk en een extra wijkagent. Want één wijkagent voor ruim 12.000 inwoners is echt te weinig', zegt Beeloo-Planken.

De politie laat weten dat er inmiddels twee wijkagenten zijn. 'Door personele wisselingen heeft Houtwijk een aantal periodes één wijkagent gehad. Per 1 september zijn dat er weer twee.' De gemeente maakt de belofte waar: 'In samenwerking met onze welzijnspartner is er de komende maanden extra inzet op gebied van jongerenwerk in Houtwijk.'

Rechtszaak achter gesloten deuren

Acht maanden na de fatale steekpartij start woensdag de inhoudelijke behandeling van de zaak. Omdat de drie verdachten minderjarig zijn, gebeurt dat achter gesloten deuren. Alleen direct betrokkenen, zoals advocaten en nabestaanden, mogen de zaak bijwonen.

De weduwe van de 39-jarige Wei Chen komt naar de rechtbank en maakt gebruik van haar spreekrecht. Slachtofferadvocaat Sébas Diekstra staat haar bij. In een korte reactie op de komende zittingsdagen zegt hij: 'Mijn cliënte zal het spreekrecht gebruiken om duidelijk te maken welke onherstelbare schade haar en haar kinderen is toegebracht.' Voor de zaak zijn twee dagen uitgetrokken.