Van horecabaas tot oud-jurylid van Idols: wie is wie in Haagse corruptiezaak?

Voor de behandeling van de Haagse corruptiezaak verschijnen vanaf vrijdag acht verdachten in de rechtbank. Buiten voormalig wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui verdenkt het Openbaar Ministerie ook een oud-raadslid, twee broers uit de horecawereld en een drietal vastgoedondernemers. Maar wie zijn dit precies, en hoe raakten zij bij de zaak betrokken?

Nino Davituliani, raadslid en startpunt

Het onderzoek begint in september 2018 nadat een ambtenaar van de gemeente Den Haag melding doet van een gerucht over Hart voor Den Haag-raadslid Nino Davituliani. Zij zou het brein zijn achter een operatie waarin illegaal horecavergunningen worden verkocht. Ook zou haar plaats op de kieslijst zijn gekocht door partijdonateur en horecaondernemer Atilla Akyol. Davituliani is de partner van Akyols jongere broer, Erdinç.

Tijdens een gesprek met de vermeende bron van het gerucht, een horeca-adviseur die wil nagaan of Davituliani iets voor hem kan betekenen bij een vergunningsaanvraag, zegt Davituliani dat zij als raadslid niet over vergunningen gaat en ook niet over de portefeuille horeca. Toch geven het gesprek, het gerucht en de banden met de Akyols voldoende aanleiding voor het Openbaar Ministerie (OM) om haar te verdenken. Volgens haar advocaat onterecht; hij heeft eerder een verzoek ingediend om Davituliani te schrappen als verdachte. Davituliani kreeg afgelopen gemeenteraadsverkiezingen een lagere plek op de kieslijst en werd niet herkozen.

Erdinç Akyol, horecaondernemer en het vervolg

Erdinç Akyol schuift in oktober 2018 aan bij het gesprek van Davituliani met de horeca-adviseur. Akyol zou de klant van de adviseur kennen uit de Turkse horecakring. Als Davituliani er zelf niet uitkomt met de adviseur, vraagt Davituliani aan Akyol of hij iets voor de klant van de adviseur kan betekenen. Akyol werkt op dat moment voor zalencentrum Opera, eigendom van zijn broer en regelmatig locatie voor partij-evenementen van Groep de Mos. Opera was één van de ontvangers van de omstreden nachtvergunningen die werden verleend op initiatief van De Mos.

Wat Erdinç Akyol precies bespreekt op het stadhuis, is volgens een transcript van de Rijksrecherche slecht verstaanbaar. Wel valt te lezen dat Akyol het contact met de horeca-adviseur en zijn klant overneemt van Davituliani. Na afloop van de ontmoeting wordt hij afgetapt door de rijksrecherche, die hem later hoort praten over stemfraude en het sjoemelen met subsidiegeld. Zo dijt de blik van het OM steeds verder uit. De advocaat van Akyol noemt de telefoontjes van zijn cliënt 'bluf': Akyol zou alleen hebben opgeschept over zijn goede contacten op het stadhuis. Voor daadwerkelijke fraude is volgens hem geen bewijs gevonden.

Atilla Akyol, horecabaas en lijstduwer

Atilla Akyol is de reden dat de lijntjes tussen zalencentrum Opera en het stadsbestuur zo kort zijn. De eigenaar van het zalencentrum ontmoet Richard de Mos wanneer die net begonnen is met zijn lokale partij en kan zich goed vinden in de ideeën van De Mos, vooral over horeca. De twee raken naar eigen zeggen goed bevriend en Akyol wordt buiten donateur ook lijstduwer van de partij bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018. De 50.000 euro die Akyols bedrijf doneert wordt door het OM bestempeld als verdacht.

Ruim voor de verkiezingen is de relatie tussen De Mos en Akyol al eens besproken in de krantenkolommen, nadat De Mos een motie heeft ingediend om specifiek zalencentrum Opera een nachtvergunning te verlenen. Dit leidt tot boosheid bij een aantal partijen, die De Mos beschuldigen van cliëntelisme. Als De Mos eenmaal wethouder is, start hij samen met burgemeester Pauline Krikke een pilot met nachtvergunningen voor zalencentra. Van de vijf vergunningen gaan er twee naar Opera, wat opnieuw ophef veroorzaakt. De regeling vormt een behoorlijk deel van het onderzoek door de Rijksrecherche en is ook al tegen het licht gehouden door de bestuursrechter. Deze oordeelde dat met de procedure an sich niets mis was, maar liet een uitspraak over de achterliggende intenties - en dus eventuele corruptie - over aan de strafrechter.

Michel Zaadhof, projectontwikkelaar en oud-voorzitter

Michel Zaadhof is een jeugdvriend van Atilla Akyol en directeur van vastgoedontwikkelaar NU Projectontwikkeling. Hij ontmoet Richard de Mos in beide hoedanigheden: Atilla Akyol brengt de twee met elkaar in contact nadat De Mos een motie heeft ingediend om een parkeergarage in het Zeeheldenkwartier te behouden. Het bedrijf van Zaadhof is eigenaar van de garage.

Zaadhof raakt na de ontmoeting betrokken als adviseur bij Groep de Mos en is in 2019 ook tijdelijk partijvoorzitter. Na de verkiezingswinst in 2018 voegt hij zich bij de klankbordgroep die onderhandelaars De Mos en Guernaoui adviseert bij de collegevorming. Doordat De Mos vlak na het aantreden als wethouder ook advies vraagt over een interne collegeruzie, rijzen er verdenkingen over schending van het ambtsgeheim. Zaadhof wordt tevens verdacht omdat NU Projectontwikkeling 11.000 euro heeft gedoneerd voor reclames, waarmee volgens het OM invloed is gekocht. Ook onderzocht het OM een afgeketste vastgoeddeal waarbij Zaadhof advies gaf aan Atilla Akyol.

Edwin Jansen, voormalig Idols-jurylid met nieuwe carrière

Edwin Jansen, vooral bekend als oud-jurylid van talentenjacht Idols en als voormalig manager van Anouk en DI-RECT, raakt op dezelfde manier bij Groep de Mos betrokken als Michel Zaadhof. Na zijn carrière in de muziekwereld is Jansen in het vastgoed gestapt. Net als Zaadhof is hij directeur van NU Projectontwikkeling.

Ook Jansen schuift aan in het gesprek over de parkeergarage, raakt verder bij Groep de Mos betrokken als adviseur en treedt uiteindelijk toe tot de klankbordgroep. De verdenkingen aan zijn adres zijn dan ook nagenoeg hetzelfde als die tegen Zaadhof. Door de donaties zouden de ondernemers invloed hebben gekocht op het vastgoedbeleid van de gemeente Den Haag. Beiden ontkennen alle aantijgingen en zeggen de partij alleen te hebben willen helpen met hun kennis en netwerk, zonder daarvoor te zijn bevoordeeld.

Dennis Buis, vastgoedpartner en pandjesbaas

De oprichter van NU Projectontwikkeling en tevens een van de grootste pandjesbazen van Den Haag, aldus de Volkskrant in 2019, is Dennis Buis. Hij bleef na de inval op het stadhuis in oktober 2019 lang onder de radar. Pas wanneer De Mos begin 2021 zijn boek publiceert, wordt bekend dat Buis de achtste verdachte is.

De Mos zegt dat hij Buis zelf heeft benaderd toen hij zocht naar donateurs. Buis stortte vanuit diverse bv's in totaal 50.000 euro in de partijkas van De Mos. Ook nam hij De Mos en andere vastgoedondernemers tweemaal mee op een boottocht, gevolgd door een diner. De Mos heeft regelmatig schertsend verteld dat dit de enige persoonlijke voordelen zijn die hij heeft ontvangen van zijn donateurs. Buis was geen lid van de klankbordgroep, maar zou volgens het OM ook zijn bevoordeeld in ruil voor de donaties. Hoe precies wordt uit de definitieve tenlastelegging nog niet duidelijk. Mogelijk hebben de verdenkingen betrekking op de verkoop van de voormalige V&D aan de Haagse Leyweg, waarin Buis en Hommerson Casino interesse hadden. De Mos hield zich als wethouder veel met de herontwikkeling van winkelcentrum Leyweg bezig. Uiteindelijk kreeg het oude winkelpand een andere bestemming.