Last van 'zwerfhelmen': 'Helmen van deelscooters blijven maar aandrijven'

Nog altijd struikelen we over deelscooters dwars op de stoep. Maar steeds vaker zie je ook helmen die zomaar op straat of in een vijver of sloot zijn gepleurd. Voor haar deur vond verslaggever Marion Keete een Check-helm zonder scooter en dook in het mysterie van de zwerfhelmen. Waar komen ze vandaan en wat kunnen we ertegen doen?

"Helmen van deelscooters blijven maar aandrijven", twittert Jan Pieter Kalkman van het waterschap Schieland en Krimpenerwaard met een foto van zijn helmenoogst. Ik ben dus lang niet de enige met zo'n vreemde vondst. “We vissen er wel twee per dag uit het water", vertelt de peilbeheerder van het waterschap bij het gemaal aan het Oostplein.

Hij heeft geen idee waarom er zoveel rondzwerven en in het water terechtkomen. “Als ik zo'n scooter zou huren, dan zou ik de helm weer netjes in de koffer stoppen en niet de sloot in flikkeren.” Het risico is dat de helmen de zogeheten duikers in watergangen verstoppen en bij regenbuien het overtollig water niet goed afgevoerd kan worden. Ook is het zonde. De helmen komen zo vies het water uit dat ze eindigen bij het grofvuil.

Rotterdam telt drie grote deelscooterbedrijven: Felyx, Check en Go Sharing. De gemeente promoot het gebruik van elektrisch deelvervoer omdat het beter is voor het klimaat en Rotterdammers eerder hun auto laten staan. Met speciale verzamelplekken in de stad probeert de gemeente de overlast van het wildparkeren terug te dringen.

Gevonden voorwerpen

Op de websites van de deelscooterbedrijven vind je nergens ‘wat te doen met een gevonden helm?’ Wel staat er een instructie dat de helm bij het achterlaten van de scooter weer terug moet in de 'buddy of topkoffer’. Als achteraf blijkt dat er een helm ontbreekt, kan er een boete van 90 euro worden opgelegd.

Een telefoonnummer van de klantenservice van Check is moeilijk te vinden. Wel kun je online eenvoudig een probleem melden. Ik kan kiezen tussen hinderlijk geparkeerd, geluidshinder of anders. Bij ‘anders’ vul ik in: helm gevonden, kan opgehaald worden bij Rijnmond.

Ook de vrijwilligers van Zwerfie Rotterdam vinden iedere week helmen op straat of in de Schie. “Een helm van Felyx, eentje van Check en twee van Go is de oogst van een week”, vertelt Ivo Rodermans. Dagelijks raapt hij zwerfvuil met zijn prikker in Rotterdam-West en langs de Schie. “We willen ze graag teruggeven aan de deelscooterbedrijven en daar zit wel een probleem.”

Helmplicht

Tot vorig jaar kon je zonder helm gebruik maken van een elektrische deelscooter. Sinds 1 januari 2023 geldt er ook een helmplicht voor scooters die maximaal 25 kilometer per uur kunnen. “Het probleem is sinds de helmplicht enorm toegenomen en kreeg je bij al die deelscooterbedrijven koffers achterop.”

“Het is slecht voor de natuur en druist in tegen het idee van schoon rijden”, reageert woordvoerder Mark Buwalda van Go Sharing. Hij benadrukt dat het niet zo is dat helmen bij bosjes kwijtraken. “Het is vervelend, maar geen ‘hot item’. De meeste gebruikers bergen de helm netjes op. Er liggen niet heel veel helmen op straat.”

Het is ook geen kostenpost waar de deelscooterbedrijven wakker van liggen. In hun businessmodel houden ze rekening met het aanvullen van zoekgeraakte helmen. Bij Go wordt dit gedaan door zogeheten Power Rangers. Zij rijden door de stad en controleren alle scooters minstens één keer in de drie dagen.

Natuurlijk is het zonde en proberen deelscooterbedrijven het voor hun klanten zo makkelijk mogelijk te maken netjes met de scooter om te gaan. Er staat ook een boete van 90 euro op het kwijtmaken van een helm. Alleen de dader is lastig te traceren. Er zitten standaard twee helmen in de koffer, eentje voor de bestuurder en eentje voor de passagier. Als er eentje kwijtraakt, heeft de volgende gebruiker niet gelijk een probleem. Ook worden helmen gestolen als verzamelobject. “Studentenhuizen sparen ze en we zien ook maaltijdbezorgers ermee rijden.”

Bij Go kun je de klantenservice bellen als je de scooter al hebt afgemeld, maar vergeten bent de helm op te bergen. “Op afstand kan de medewerker dan de scooter opendoen en dan kun je alsnog de helm erin doen”, legt Buwalda uit. “Het kost wel even tijd en sommigen hebben daar geen zin in.”

Bij Check opent de topcase automatisch bij het afsluiten van de rit zodat gebruikers niet vergeten de helm terug te stoppen. De scooter controleert of de topcase daarna correct wordt gesloten.

Volgens Ivo Rodermans kunnen deelscooterbedrijven makkelijk iets doen om het aantal zwerfhelmen omlaag te krijgen. “Dat je in de app de scooter niet kan afmelden als die helm niet in de bak zit. Dat je daarvoor een sensor installeert. Als je dat technisch regelt, dan is dit probleem als sneeuw voor de zon verdwenen.”

Chippen en tracken

Helmen chippen en tracken via gps is technisch mogelijk, bevestigt Buwalda van Go Sharing. Alleen het kost veel meer geld dan de schadepost van het vervangen van verloren helmen. “Dus dat is niet de moeite waard”, geeft hij toe.

Go Sharing heeft in de nieuwe modellen een goedkopere technische oplossing. “We hebben een snoertje waarmee je de helm in de koffer aansluit. Maar als klanten dat misbruiken, dan zijn we de helm kwijt. We kunnen er geen ketting van maken.” Check is bezig met de invoering van helmdetectie waarbij infrarood sensoren checken of er twee helmen in de buddy zitten.

Gratis opsturen

Van Check krijg ik na mijn melding gelijk antwoord via de mail: “Het is mogelijk om de gevonden helm kosteloos naar ons antwoordnummer te sturen. Dit kun je eenvoudig doen door de helm af te leveren bij een PostNL-locatie. De helm hoeft niet in een verpakking te worden geplaatst.”

De medewerker van een inleverpunt in Rotterdam-Noord vertelt dat er vaker verloren helmen worden opgestuurd. “Fijn dat je hem terugstuurt”, reageert een woordvoerder van Check. Het aantal zwerfhelmen dat retour komt, wordt niet bijgehouden.

Bij Go kun je een verloren helm telefonisch melden en ze beloven dat de Power Rangers ‘m thuis komen ophalen. Toch gebeurt dat niet altijd. "Ik heb twee maanden geleden een Go-helm gevonden. Meegenomen naar huis. Klantenservice gebeld en zou opgehaald worden maar is niet gebeurd. Nogmaals gebeld, zelfde resultaat. Uiteindelijk heb ik 'm in de vuilcontainer gegooid", laat Laura de redactie weten. Deelscooterbedrijf Felyx heeft (nog) niet gereageerd op vragen van Rijnmond via de mail.

Wil je reageren? Heb je suggesties? Mail: marion.keete@rijnmond.nl