Recordvangst coke in de Rotterdamse haven: overwinning of zorgelijke ontwikkeling?
De opsporingsdiensten in Rotterdam kregen deze week alom felicitaties voor de grootste drugsvangst ooit. Ze maakten bekend dat op 13 juli ruim 8.000 kilo cocaïne was onderschept in de Rotterdamse haven. Het spul zat verstopt in een container met bananen uit Ecuador en werd door een drugshond ontdekt. Maar naast de lof voor de recordvangst zijn er ook zorgen. Want criminelen gaan deze partij vast missen en wie moet de pijn daarvan voelen?
Een krankzinnige uitschieter, zo omschrijft Fred Byrman de drugsvondst. De beveiligingsexpert van Seris Security adviseert al twintig jaar bedrijven en instanties in de haven en doceert het vak havenbeveiliging in het maritiem onderwijs. Tijdens zijn loopbaan heeft hij al heel wat kilocijfers voorbij zien komen, maar zóveel cocaïne in één container is uniek voor Nederland.
Het laatste nationale record stond op 4.600 kilo en stamt al uit 2005. Alleen Antwerpen heeft in 2020 nóg meer weten te onderscheppen: 11.500 kilo cocaïne, wereldwijd de grootste overzeese inbeslagname ooit. De cocaïne zat verstopt in een lading schroot, afkomstig uit Guyana en met Nederland als eindbestemming.
“Maar die drugs zaten toen verspreid over vijf containers", weet Byrman. "En in Rotterdam zat de 8.064 kilo maar in één container. Er moet dus iemand heel zeker van zijn zaak zijn geweest om dit risico te durven nemen. En dat duidt op kennis van insidersinformatie: mensen binnen het bedrijf zelf, bij de beveiliging of bijvoorbeeld bij de douane.”
Rekening vereffenen
Dat de drugs zijn gevonden, zou kunnen betekenen dat er iets fout is gegaan in de criminele logistieke keten. Daarvoor zullen de criminelen hoogstwaarschijnlijk de rekening komen vereffenen, veronderstelt de havenbeveiliger. “Maar ik denk juist ook dat er iets heel goed is gegaan: dit is een knap staaltje recherchewerk van de douane. Goed dat het spul is onderschept.”
8.000 kilo: dat voelen ze ook in Ecuador, hoor.
Hij noemt het ‘zeer onwaarschijnlijk’ dat de criminelen de container hebben gebruikt om ongezien een nog veel grotere vangst door te sluizen. “Dat gebeurt soms, als afleidingsmanoeuvre bij kleinere hoeveelheden. Maar 8.000 kilo voelen ze ook in Ecuador, hoor.”
Kleine overwinning
De Vlaamse antropoloog en drugsexpert Teun Voeten spreekt van een 'grote klapper die de criminelen in Zuid-Amerika niet leuk zullen vinden'. Het is volgens hem een duidelijk signaal dat de autoriteiten steeds meer kennis van zaken hebben. “Noem het een kleine overwinning in de strijd met de criminelen, maar het is geen reden voor borstklopperij. Er komt helaas nog veel meer aan. Achterover leunen is er echt niet bij. En criminelen hebben een snelle leercurve.”
Volgens Voeten stijgt de komende jaren de vraag naar cocaïne alleen maar meer door de groeiende welvaart en de groeiende wereldbevolking. “Steeds meer mensen zijn op zoek naar instant kicks. Landen als Honduras en Guatemala spelen daar op in door ook coca te gaan verbouwen. Het probleem wordt alleen maar groter.”
Traditioneel komen de meeste drugs uit Zuid-Amerikaanse landen als Ecuador, Columbia, Suriname en Bolivia. De tropische fruitlijnen worden door de opsporingsdiensten daarom extra in de gaten gehouden. Is het dan niet vreemd dat de recordvangst juist verstopt zat in een bananencontainer? Nee, niet per se, stelt Teun Voeten. “Waarom stappen mensen dronken achter het stuur? Dat is toch ook omdat de kans dat je gepakt wordt klein is. Mensen calculeren het risico, net als criminelen.”
Hij vermoedt dat er desondanks toch iets fout is gegaan bij de smokkelmethode. “Ze hadden de coke ook in naaimachines via Japan naar Nederland kunnen sturen. Dan loop je minder risico. Dat ze daarvoor niet hebben gekozen betekent dat ze zich zeker waanden.”
Boos en teleurgesteld
Dat laatste is volgens criminoloog Robby Roks van de Erasmus Universiteit zeker een mogelijkheid. Volgens hem is een transport via een bananenlijn zonder informatie van binnenuit bijna niet mogelijk. “Maar het kan ook zijn dat de betrokkenen bereid zijn het eventuele verlies op de koop toe te nemen, omdat er meerdere mensen bij betrokken zijn met mogelijk relatief kleine investeringen. Ze zullen dan wel boos en teleurgesteld zijn, maar pakken hun verlies.”
Criminelen maken liever niet bekend dat ze bij een drugsdeal zijn betrokken.
Hij hoopt op dit laatste, want dat zou de kans op geweld beperken. “Vaak wordt gedacht dat als investeerders hun geld in rook zien opgaan, dat dit direct wordt gecompenseerd met geweld. Maar de realiteit is dat ze dan een nog groter bedrijfsrisico lopen, omdat ze daardoor in beeld kunnen komen bij politie en justitie. Criminelen maken liever niet bekend dat ze bij een drugsdeal zijn betrokken.”
Grote belangen
Toch blijft de kans op geweld aanwezig, omdat de belangen groot zijn en het zeker bij zware drugstransporten om flinke bedragen gaat. “Dat is ook precies de reden waarom het OM vaak al snel naar buiten brengt dat er cocaïne is onderschept. Dan kan er geen ruis over verdwenen kilo’s ontstaan tussen de betrokkenen en voorkom je onderling geweld.”
Omdat er nog teveel onduidelijk is over de achtergronden van deze recordvangst blijft het wat Robby Roks betreft bij speculeren. Ook durft hij nog geen relatie te leggen tussen de recente explosiegolf en de recordvangst. “Dat zou te kort door de bocht zijn, omdat de drugseconomie zoveel lagen heeft en we nog helemaal niet weten of de daders uit Rotterdam komen.”
Aan de straatwaarde van cocaïne valt in ieder geval nog niets af te leiden, want een gram cocaïne blijft voor de consument al jaren gelijk. ”En dat is op zich opmerkelijk, omdat de kiloprijs wel steeds lager wordt: ooit stond die op 40.000 euro per kilo en die is nu al gedaald naar onder de 20.000 per kiloblok. Dat zegt iets over de enorme beschikbare hoeveelheid", vertelt Roks. "En ook dat is heel zorgelijk.”