Omwonenden doen aangifte tegen bazen van Chemours vanwege kankerverwekkende Pfas-lozingen

Omwonenden van chemiebedrijf Chemours in Dordrecht doen aangifte tegen de bazen van het bedrijf van criminele vervuiling van het grondwater in hun omgeving waardoor ze het risico lopen vergiftigd te zijn. De stof veroorzaakt kanker en tast het immuunsysteem aan.

Uit een uitzending van onderzoeksprogramma Zembla bleek dat Chemours, tot vorig jaar DuPont, al sinds de jaren '50 van de vorige eeuw weet dat de fabriek de extreem giftige stof in het grondwater lekt. Maar de directie van het Amerikaanse bedrijf besloot dat onder de pet te houden om af te komen van de aansprakelijkheid voor de gezondheidsschade voor werknemers en bewoners in de buurt van het bedrijf.

Maar dat gaat dus niet lukken. Een groep omwonenden uit Alblasserdam, Dordrecht, Molenlanden, Papendrecht, Sliedrecht en Zwijndrecht heeft zich verenigd in actiegroep Gezondheid voor Alles in samenwerking met de groep Stop Pfas Dordrecht. Ze zijn zaterdag een crowdfunding gestart die 30 duizend euromoet opleveren. De teller staat een dag later al op 12 duizend euro, na één donatie van 10 duizend euro en vele kleinere giften. De advocaat die ze in de arm genomen hebben is de bekende strafpleiter Bénédicte Ficq.

'Enorme middelvinger naar zieken'

De actiegroep schrijft op de crowdfundingswebsite dat de pfas-lozingen de oorzaak zijn van de slechte gezondheid van oud-medewerkers van de fabriek en een bovenmatig aantal dodelijke kankerslachtoffers in Sliedrecht. Uit onderzoek blijkt volgens de actievoerders dat in het bloed van omwonenden en (oud-)medewerkers pfas zit. Het zit volgens hen ook in de moedermelk van jonge moeders.

Ficq zei vrijdagavond in de televisietalkshow Op1 dat ze 'in shock' is over de onthullingen van Zembla. "Dat ze gewoon doorgegaan zijn met lozen van deze extreem giftige stof is een enorme middelvinger naar al die mensen die daar ziek van zijn geworden."

Volgens Ficq kunnen de verantwoordelijken van in het verleden DuPont en nu Chemours rekenen op celstraffen van 12 jaar als bewezen is dat door hun toedoen omwonenden of werknemers ziek geworden zijn van de pfas-lozingen. Als bewezen wordt dat er mensen door zijn overleden, kan de straf oplopen tot 15 jaar.

Ficq benadrukte dat ze zich in de aangifte gaat richten op de mensen die besloten hebben om de giftige pfas te blijven lozen, terwijl al tientallen jaren duidelijk was hoe schadelijk de stof is voor de gezondheid van mensen die ermee in aanraking komen. De advocaat wil geen proces tegen het bedrijf omdat de mensen die voor de herhaalde besluiten om te blijven lozen verantwoordelijk zijn, zich dan kunnen verschuilen achter een rechtspersoon en er mogelijk mee wegkomen.

Document 1984: 'aansprakelijk voor gezondheidsschade pfas'

Zembla vroeg afgelopen jaar honderden documenten op na een eerdere giflozingszaak in de VS waarbij DuPont en Chemours betrokken waren. Ze filterden de stukken over de vestiging in Dordrecht eruit. Daaruit bleek dat de directie van die vestiging en de hoofddirectie in de VS in 1984 zwart op wit gezet hadden dat ze aansprakelijk zouden zijn voor gezondheidsschade door pfas-lozingen. De aansprakelijkheid ging volgens dat document 32 jaar terug, dus tot 1952.

Sinds Zembla dit aan het licht bracht zijn de omwonenden, die hier dus al jaren tegen protesteren, ontstoken in woede. Afgelopen week vertienvoudigde het aantal actievoerders dat wekelijks voor de hekken van Chemours in Dordrecht staat te protesteren.

Al sinds 1993 is bekend dat de pfas-concentratie in het grondwater bij de vestiging in Dordrecht 75 keer zo hoog is als toegestaan. Dat blijkt te komen door scheurende en lekkende pijpleidingen waardoor het giftige goedje stroomt waarmee bijvoorbeeld antiaanbaklagen in pannen gemaakt worden. Een interne pfas-coordinator van het bedrijf concludeert dat er een ondergrondse stortplaats voor pfas onstaan is. De vervuiling is volgens hem moeilijk te beheersen. Ook waarschuwt hij - opnieuw - voor aansprakelijkheid voor gezondheidsschade van mensen die ermee in aanraking komen.

Eigen onderzoek DuPont: Apen bij laagste concentratie al dood

Het bedrijf was van de gezondheidsschade die de gelekte stof veroorzaakt op de hoogte. Dat bleek volgens Zembla uit de stukken die ze opdoken. Het bedrijf heeft veel onderzoeken laten uitvoeren op dieren. Een onderzoek van DuPont met apen dat 90 dagen moest duren, was na 20 dagen al afgelopen omdat alle apen toen al gestorven waren. Zelfs bij blootstelling aan de laagste concentratie gingen ze al dood. Ratten kregen er een vergrote lever van. Ook was er een onderzoek naar prostaatkanker bij mannen die erbij in de buurt geweest waren. De resultaten zijn volgens Zembla weggemoffeld.

Ficq hoopt dat het openbaar ministerie ook de controlerende instanties onder de loep neemt. Dat zijn er nog al wat. Er zijn Rijkswaterstaat, de DCMR, de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid, de gemeente, de GGD. Volgens bewoner Joop Keesmaat die ook in talkshow Op1 sprak, wijzen ze naar elkaar als bewoners ze aanspreken. Rijkswaterstaat zou volgens hem bijvoorbeeld geen alarmerende metingen willen bestuderen als die niet zelf uitgevoerd zijn.