Ontknoping Vinkeveense Plassen in zicht: mogen alle huisjes straks blijven?

Het was de afgelopen tien jaar het heetste hangijzer in de discussie over de Vinkeveense Plassen: mogen de illegale huisjes op de eilanden blijven staan? Het bestemmingsplan Vinkeveense Plassen is na meer dan tien jaar praten bijna af en moet duidelijkheid geven over het lot van de meer dan 2000 illegale gebouwtjes. Als alles goed gaat wordt het plan deze maand aangeboden aan de gemeenteraad.

Wie tussen de legakkers van de Vinkeveense Plassen vaart, kan zich vergapen aan allerlei soorten bouwwerken. Van blokhutten tot safaritenten, van kleine houten schuurtjes tot grote bakstenen bungalows. Er is één ding dat al deze bouwsels verbindt: ze zijn illegaal.

Anarchie

Aan die anarchie moet binnenkort een einde komen. En het nieuwe bestemmingsplan moet daarvoor gaan zorgen. In aanloop naar dat plan laat de natuurvereniging alvast weten dat er in het plan meer aandacht komt voor de natuur.

Cora Baas van de natuurorganisatie Natuurvrienden kwam als kind uit Waverveen veel op de plassen. "Vroeger huurden mijn ouders hier vaak een roeiboot. Toen stonden er nog nergens huisjes! Dat is de laatste tien jaar echt geëxplodeerd." Ze vindt dat de gemeente zwicht voor de eisen van de legakkereigenaren.

"Al die mensen hebben willens en wetens huisjes gebouwd, terwijl ze wisten dat het illegaal was." Ze hoopt dan ook dat in ieder geval een deel van de eilanden onbebouwd blijft.

Volgens mede-actievoerder Gerard Korthals hoeven echt niet alle huisjes weg. "Ik snap ook wel dat dat niet meer gaat. Dan is het oorlog." Maar hij hoopt dat de gemeente op een klein deel van de eilanden, dat dichtbij natuurgebieden ligt, strengere maatregelen treft. "Nu staat in het plan dat je daar ook gewoon een huis van 30m2 mag bouwen. Maar bebouwing betekent verstoring, doe dat daar nou niet."

Huisjes legaliseren

In het concept van het bestemmingsplan staat dat iedereen met een huisje op zijn eiland straks een vergunning moet aanvragen. Als het bouwsel aan alle voorwaarden voldoet, dan wordt je zelfgebouwde paleisje gelegaliseerd. Voldoet het niet aan de voorwaarden en is het bijvoorbeeld te groot? Dan moet je het huis afbreken of verkleinen.

In ruil voor de legalisering van de huisjes zijn eilandbezitters wel verplicht om goede beschoeiingen aan te leggen. Dat zijn wanden rondom het eiland, waardoor je legakker niet langzaam afbrokkelt en in het water verdwijnt. Een dure aangelegenheid, voor een eiland van 200 vierkante meter kan dat al snel 36.000 euro kosten.

Het idee is dat op die manier de eilanden dan straks goed worden onderhouden, en de eilandbezitters in hun huisjes mogen blijven zitten.

Is iedereen dan straks blij?

Nee, niet de natuurverenigingen. Die hopen op natuurcompensatie bínnen de plas. Door de legalisatie van al die huisjes gaat natuurgebied verloren. Dat moet de gemeente compenseren. Op dit moment is daarvoor een agrarisch gebied van 11 hectare aangekocht. Dat wil de gemeente omzetten in natuur. Maar dat gebied ligt buiten het plassengebied.

"Wij willen dat er ook plek is voor natuur óp de Vinkeveense Plassen", zegt Gerard Korthals. Volgens hem moet er balans zijn tussen natuur en recreatie. "Zonder natuur is er op de plassen niks aan."

Balans tussen natuur en recreatie

Die balans is bij iedereen die iets over de plassen te zeggen heeft een sleutelwoord. Alleen interpreteert iedereen die balans anders.

De Vereniging voor Legakkereigenaren bijvoorbeeld. Die zijn tevreden over de plannen. Hun huisjes mogen, onder voorwaarden, blijven staan. Syto Goslinga kocht een paar jaar geleden een aantal eilanden 'voor zijn pensioen', en zet zich nu in voor die vereniging.

Syto: "Wij zijn als eigenaren best bereid om onze eilanden goed te onderhouden, maar dan moet daar wel iets tegenover staan." Dat 'iets' is een huisje. Volgens hem zijn de eilanden zonder bouwvergunning straks waardeloos. "Dan zal niemand meer investeren in beschoeiingen, en zinken alle eilanden weg in de plassen." Een doemscenario waar niemand blij van wordt.

Eiland te koop

De natuurvereniging is bang dat de natuur straks aan het kortste eind trekt, net als de mensen die er wel willen recreëren, maar geen geld hebben voor een eigen eiland. Korthals: "Als we niet oppassen zijn de plassen straks alleen voor de rijken: mensen met een eiland of een boot." Hij wil dat iedereen van het natuurgebied moet kunnen genieten. "Dus laten we niet alléén aan de wensen van eilandbezitters tegemoetkomen. Óók de natuur moet ruimte krijgen."

De prijzen voor eilanden zijn ondertussen skyhigh. Op Marktplaats staat er nu een voor 149.000 euro te koop, zónder huisje.

Het bestemmingsplan wordt deze maand aan de gemeenteraad gepresenteerd. Begin 2025 wordt erover gestemd.