19 jaar na de dijkdoorbraak in Wilnis: wat hebben we ervan geleerd?

Gisteren precies negentien jaar geleden lag Wilnis op één oor toen een stuk ringdijk van zestig meter verschoof. Grote delen van woonwijk Veenzijde liepen onder water en zo'n 2000 bewoners werden in allerijl geëvacueerd.

Reden van de verschuiving was de aanhoudende droogte tijdens een hittegolf. De veendijk was uitgedroogd, en werd door de kracht van het water naar buiten geduwd. Hoe kijken bewoners terug op de gebeurtenis nu het opnieuw ongekend droog is? En wat hebben we geleerd van de verschuiving?

Arjan Kooyman woonde destijds in een woonboot toen hij rond 02.00 uur 's nachts het onheilspellende geluid van snelstromend water hoorde. "Het begon voor ons met het geluid. Ik stapte uit bed en dacht dat mijn ark lek was. Maar toen ik in de kelder keek, was alles droog. Toen ging ik naar buiten en zag dat gat in de dijk en overal scheve boten", herinnert hij zich.

'Het water kwam tot aan m'n knieën'

Bewoner Suzanne werd wakker van het gegil van omwonenden: "Ik was destijds zwanger en we woonden beneden aan de dijk. Het overviel ons en we zagen het water door de straat stomen. Het ging heel snel. Het water kwam bij mij tot aan m'n knieën. De brandweer heeft ons uiteindelijk opgehaald en we konden terecht bij vrienden", zegt ze.

De dijkdoorbraak verraste dijkspecialist Bas Molenkamp van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht: "Dijken kunnen normaal breken in natte periodes, tijdens hoge waterstanden als de dijk verzadigd is. In 2003 gebeurde het tijdens een droge periode. Dat was voor dijkbeheerders nieuw. Echt een verrassing."

Een dergelijke dijkdoorbaak zal volgens hem niet meer voorkomen. Veendijken zijn inmiddels verzwaard met zand en klei. Dijken die toch uit veen bestaan, worden tijdens droge periodes extra goed in de gaten gehouden door inspecteurs.

"De dijken in Nederland moeten voldoen aan hoge normen. De kans dat het nog een keer gebeurd, is heel klein. Na Wilnis zijn de veendijken verzwaard zodat als het uitdroogt er nog steeds genoeg gewicht is, en de dijk niet gaat verschuiven. Er worden doorlopend inspecties uitgevoerd door controleurs, met name tijdens droge periodes", aldus Molenkamp.

Een van die controleurs is Cock Vermeulen. Met een stok prikt hij in de dijk om de kwaliteit te controleren. "Veel mensen vragen dan wat we aan het doen zijn. Dan leggen we uit dat het een droogtegevoelige dijk is. Ook krijgen we veel meldingen van mensen dat er een scheur in de dijk zit. We kunnen de mensen vaak geruststellen."

Ook Suzanne en Arjan zijn er gerust op dat de dijk niet nog een keer zal doorbreken: "Het is goed opgelost en ik heb geen zorgen dat het nog een keer gebeurt", besluit Suzanne.

RTV Utrecht maakte eerder onderstaande reportage over de dijkdoorbraak waarin bewoners, hulpdiensten en de oud-burgemeester aan het woord komen.