'Onorthodoxe maatregelen nodig om gigantisch personeelstekort in kinderopvang te bestrijden'

"Het is een gigantisch probleem dat groter is dan ooit", zegt Gjalt Jellesma. De voorzitter van BOinK (Belangenvereniging van Ouders in de Kinderopvang) reageert daarmee op een nieuw dieptepunt van de gevolgen van het personeelstekort in zijn sector. Ska Kinderopvang, actief in de regio Amersfoort, liet deze week aan ouders weten dat een deel van de contracten wordt verscheurd.

Dat betekent dat sommige ouders te horen krijgen dat hun kind bijvoorbeeld van drie dagen opvang teruggaat naar twee, of van één naar nul. "Dat kwam niet onverwachts", zegt Jellesma. "Amersfoort en ook Utrecht kampen al veel langer met een tekort."

Het leidt tot wanhopige ouders die bij BOinK aankloppen. "Vandaag hebben heel wat Ska-ouders ons gebeld, van: wat gebeurt hier? Ouders worden helemaal gek", zegt Jellesma. Toch valt er waarschijnlijk in juridisch opzicht niet veel aan te doen. "In contracten staat dat je dit bij zwaarwegende bedrijfseconomische gevallen kan doen."

Via een app

De nood bij Ska is een uitwas van de grote problemen die de sector al langer parten spelen, zegt Jellesma. "We zien veel vaker dat een kinderopvang onverwachts voor een dag sluit", zegt Jellesma. De kinderopvang krijgt dan vanwege ziekteverzuim de roosters niet rond. "Dat gaat soms ook heel ongelukkig. Dan wordt het 's avonds via een app aangekondigd dat er morgen geen opvang is. Dan weet iedere ouder dat je geen schijn van kans meer maakt om een alternatief te regelen."

Het hoge ziekteverzuim van 6 tot 7 procent in de sector blijft ook na covid een probleem, ziet Jellesma. "En er is ook veel vergrijzing", zegt hij. Samen met de krappe arbeidsmarkt zorgt het voor een sombere stemming. "Ik heb eerdere tekorten meegemaakt, maar toen ging het specifiek om tekorten in de kinderopvang", zegt Jellesma. "Maar nu hebben verwante sectoren minsten even grote tekorten: de zorg, het onderwijs, welzijn."

Om te voorkomen dat meer kinderopvanglocaties contracten beëindigen zijn volgens hem dan ook onorthodoxe maatregelen nodig. Bijvoorbeeld om het aantrekkelijker te maken om meer uren te werken. "We weten dat in de kinderopvang veel parttime wordt gewerkt. Je kan zeggen: als je meer dan 28 uur gaat werken, dan gaan we je extra belonen."

Op papier een aardig idee, maar in de praktijk nog niet omdat het simpelweg niet mag. "In Nederland zitten dan allerlei regels in de weg, waaronder cao-regels. Een bijkomend probleem is dat je in deze inkomenscategorie dan ook nog vaak toeslagen verliest als je meer gaat werken, waardoor je er netto nauwelijks op vooruit gaat."

Openingstijden beperken

Een andere onorthodoxe maatregel die Jellesma voorstelt is om de openingstijden te beperken. "Nu heb je vroege en late diensten", zegt hij. In Duitsland en de Scandinavische landen loopt de kinderopvang veel meer gelijk met de schooltijden. Als je dat ook in Nederland zou doen, zou je zo veel meer personeel vrijspelen.

En tot slot stelt hij ook een minder onorthodoxe maatregel voor. "Zorg ervoor dat de vraag veel beter over de week wordt verdeeld. Nu ligt de piek heel erg op maandag, dinsdag en donderdag." Er ligt ook een taak voor werkgevend Nederland om dat met de ouders te regelen, vindt hij.