'Morele plicht' drijft Utrechtse klimaatactiviste Rozemarijn van 't Einde tot hardere acties

Woensdag werd ze nog gearresteerd in Zeist en de week daarvoor stak ze de hofvijver over om te protesteren onder het Torentje van demissionair premier Mark Rutte. Ook daar werd ze ingerekend. De Utrechtse klimaatactivist en dominee Rozemarijn van 't Einde heeft er nog geen dagtaak aan, maar veel scheelt het niet. "Omdat ik het niet niét kan doen. Het probleem is zo groot en onheilspellend, maar we kunnen het tij nog keren als we willen. Dus ik voel me geroepen om in actie te komen."

In Zeist werd ze samen met dertien anderen van Christian Climate Action Nederland en Extinction Rebellion aangehouden voor huisvredebreuk in de lobby van het hoofdkantoor van Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW). Eerder werd het grootste pensioenfonds van Nederland ABP al bezet en dat heeft onder de druk van de activisten al toegezegd te stoppen met fossiele beleggingen.

"Het is op dit moment erop of eronder voor het klimaat. Het is van uiterst belang dat iedereen die macht en invloed heeft de juiste keuzes maakt. Dat geldt ook voor beheerders van grote geldstromen en dus voor de pensioenfondsen. Het ABP is inmiddels om en nu kunnen we ons dus richten op het tweede grootste pensioenfonds van Nederland en de tiende van de wereld. En dat is PFZW."

Scheldpartijen en chocolademelk

Dat de acties gepaard gaan met arrestaties, afkeurende reacties en soms zelfs een blikje chocolademelk over haar hoofd neemt ze maar voor lief. Bij een eenpersoonswegblokkade op een zebrapad in Amsterdam kreeg ze bijvoorbeeld de volle laag van voorbijgangers die spuugden, haar uitscholden én trakteerden op chocolademelk. "Ik vind het heel begrijpelijk dat mensen het stom vinden of boos zijn. We doen disruptieve acties en het is logisch dat mensen daar wat van vinden. En wat mij opvalt is dat de kritiek vaak komt van mensen die niet weten hoe kritisch de situatie is en hoe de overheden wereldwijd ons in de steek laten. Onze overheid geeft ook niet bepaald goede voorlichting hierover. Rutte durft niet eens het woord klimaatcrisis in de mond te nemen."

Van 't Einde voelt zich naar eigen zeggen moreel verplicht om hardere acties te voeren, als andere methoden geen resultaten opleveren, want "zonder druk komen we er helaas niet". Ze voelt zich ook juist vanuit het geloof geroepen om deel te nemen. Die urgentie mist ze helaas bij de officiële kerk.

"Ik heb daar ook veel verdriet van dat wij als kerk blijkbaar verlegen zijn om hier wat over te zeggen. Vaak is het onderwerp klimaat geframed als links thema, maar van links tot rechts is dit relevant. De economie gaat er ook aan als we nog meer onheil krijgen. Ik denk dat we het hier juist als kerk over moeten hebben, maar het probleem is dat we het niet meer zo goed durven te hebben over zonde en dat we als land erg zondig bezig zijn. Vaak vinden mensen het zo spannend om te horen dat we het als mensheid niet goed doen en ik zou hopen dat dat in de kerk anders was. Maar dat valt wat tegen."

Met tweehonderd andere predikanten heeft ze daarom begin deze maand een oproep gedaan aan de Protestantse Kerk in Nederland om 'meer moed te tonen en zich feller uit te spreken'. "Ik heb ze eigenlijk vrij onomwonden gezegd: laten we het beestje bij de naam noemen. Klimaatverandering is massamoord van het rijke noorden op het mondiale zuiden. Dat is niet leuk. Maar dat is de werkelijkheid."

Slepende ziekte

Het klimaatactivisme van Van 't Einde heeft opvallend genoeg een grotere vlucht gekregen nadat ze vorig jaar eindelijk een diagnose van een slepende ziekte kreeg. Ze worstelt met een postvirale infectie waardoor haar bloed niet goed door haar lichaam wordt gepompt. Daardoor was ze chronisch vermoeid en kon ze eigenlijk nauwelijks goed rechtop staan. Toen ze dit voorjaar wel een adequate hoeveelheid medicatie kreeg, kreeg ze ook meer energie voor 'andere dingen dan datgene wat echt moet, zoals opleiding en werk'.

"Ik heb toen voor het eerst een soort van levenslust gevoeld. Eerst was alles wat ik moest doen zwaar, daar moest ik me toe zetten. Dus er was niet echt ruimte om andere dingen te doen. Ik had al langer de wens om klimaatactivisme te gaan verkennen en me in te zetten. Maar ik had niet de fysieke mogelijkheid."

Wat volgde was een soort achtbaan van acties, overlegmomenten en woordvoerderschappen. Binnenkort zet ze 'gelukkig' weer een klein stapje terug, omdat ze naast haar werkzaamheden als invalvoorganger bij kerkdiensten in gevangenissen nog een baan erbij krijgt. "Het is best intens om alleen maar met de klimaatcrisis bezig te zijn. Omdat het zo overweldigend is. En het is ook gezond om daar een aantal uur per dag niet aan te hoeven denken."

Maar helemaal stilzitten is nu geen optie meer, zegt ze. "Veel mensen zien niet in wat voor scharniertijd we leven. Over vijftig jaar gaan we terugkijken en dan is de wereld meer dan anderhalve graad opgewarmd. Dan zijn we bepaalde drempels voorbij en kunnen we die niet meer terugdraaien. Als je ziet hoe ernstig dat is; dat kun je bijna niet trekken als je geen actie voert."

"Dat is ook waar klimaatdepressie vandaan komt, dat je je wanhopig voelt en machteloos. Maar dat ben je niet. Je bent heel machtig als burger door te zeggen: nou ga ik hier in de lobby zitten van een pensioenfonds. En ik ga niet meer weg."