Druppelirrigatie of eigen stuw: steeds meer boeren zijn geïnteresseerd in waterbeheer

Henk Jolink is zelf melkveehouder en vanuit zijn functie bij het project Zoetwatervoorziening Oost-Nederland druk met het stimuleren van waterbeheer door boeren. Hij merkt dat de interesse voor waterbeheer onder boeren groeit. "Boeren zijn heel erg afhankelijk van de neerslag die valt en het water dat de bodem vasthoudt. We hebben een aantal extreem droge jaren gehad, terwijl het dit jaar juist kletsnat is. Dat vergroot de interesse onder boeren om zelf aan de slag te gaan met waterbeheer."

Het systeem in Nederland is van oudsher ingericht op het afvoeren van water, om wateroverlast te voorkomen. Al jaren zijn waterschappen en landeigenaren bezig om het watersysteem flexibeler te maken, omdat vasthouden van water net zo belangrijk is in tijden van droogte als het snel kunnen afvoeren bij natte omstandigheden. Jolink benadrukt dat waterbeheer een verantwoordelijkheid is van iedereen.

"Het grondwaterpeil is sinds de jaren vijftig met zo'n zestig centimeter gedaald. Dit komt deels door ruilverkaveling en grondgebruik, maar ook door de aanleg van infrastructuur en woningen. Landbouw heeft te maken met verdamping van water via gewassen. Het aantal mensen in Nederland is gegroeid naar zo'n 18 miljoen; die verbruiken ook allemaal veel (drink)water. Daarnaast is er het grote waterverbruik door de industrie. Aan ons allemaal de taak om zuinig met water om te gaan."

Druppelirrigatie grasland

Op het Melkvee Innovatie Centrum in het Gelderse Laren zijn ze ook actief bezig met agrarisch waterbeheer. In een proefveld ligt op zo'n twintig centimeter diepte een slangensysteem onder het grasland voor 'druppelirrigatie'. Kees de Groot van het innovatiecentrum legt uit hoe het werkt:

"Door de diepere druppelirrigatie komt het water daar terecht waar het moet, in de bodem. Je kunt het bedienen via bijvoorbeeld de telefoon of computer. Wij kunnen bij dit systeem zelfs bewerkte drijfmest toevoegen, zodat de meststoffen ook goed terechtkomen. Zo ga je efficiënt om met water en meststoffen. We merken dat de grasgroei het hier goed doet als je het vergelijkt met grasland zonder druppelirrigatie."

In tijden van strenge regelgeving rondom mest ziet De Groot voordelen van dit systeem. "Minder uitspoeling van meststoffen naar het oppervlaktewater."

Afhankelijk van het gebied waar een boer zit en het type bodem, kan druppelirrigatie goed werken. Akkerbouwers gebruiken het al vaker, voor grasland is het vrij nieuw. De Groot zegt dat het een proces is, een zoektocht naar wat waar goed werkt en wat niet. Henk Jolink beaamt dat.

Hij vervolgt: "Het is niet makkelijk. Want als je als boer bijvoorbeeld een stuw aanlegt die je zelf beheert om het waterpeil hoger te houden, dan kan het zijn dat het achterland daar last van krijgt. Niemand wil natte kelders of lange tijd de grond niet kunnen bewerken omdat het te nat is. Daarom zoek je naar de balans."

Waterbesparende en bodemverbeterende maatregelen worden gestimuleerd vanuit het project Zoetwatervoorziening Oost-Nederland. "Er is net een nieuwe regeling geopend waarbij boeren subsidie kunnen krijgen op bepaalde beheersmaatregelen. Dat kan net het financiële duwtje in de rug zijn om met waterbeheer bezig te gaan. Ik word in ieder geval heel veel gebeld momenteel", besluit Jolink lachend.