Zoveel mogelijk mensen uit Overijssel mogen er aan werken: een wandkleed over het slavernijverleden

Het moet nog gemaakt worden. Een wandkleed dat de herinnering aan het slavernijverleden van Overijssel niet alleen uitbeeldt, maar ook blijvend in herinnering zal houden. Het is de bedoeling dat zoveel mogelijk mensen samen aan het kleed gaan werken. De start van de bijzondere vorm van community-art is gepland op 14 september in Enschede.

De verhalen uit het boek Overijssel & Slavernij vormen de basis voor een enorm wandkleed dat straks 35 meter lang zal worden. Marco Krijnsen, historicus en een van de auteurs van het boek, noemt het belangrijk dat het slavernijleden van de provincie Overijssel via het wandkleed blijvend kan worden herdacht. "Slavernij is net als de tweede wereldoorlog een deel van onze geschiedenis. We hebben daar op school eigenlijk heel weinig aandacht aan besteed. Intussen zijn we er wel achter gekomen dat het slavernijverleden veel nadrukkelijker aanwezig is dan we dachten."

Slavernij gelinkt aan Overijssel

Slavernij is niet alleen via de VOC gelieerd aan Amsterdam en Zeeland. Ook aan Overijssel is de slavernijgeschiedenis meer gelinkt dan je zou denken. Daar kwam Krijnsen achter toen hij samen met mede-auteurs voor het boek op zoek ging naar aanknopingspunten. Ze kwamen uiteindelijk tot 25 verschillende verhalen, die samengebonden in een boek vorig jaar werden aangeboden aan de Overijsselse commissaris van de koning Andries Heidema. "Die daarbij zíjn excuses aanbood voor het slavernijverleden van de provincie die ook plantages met slaven bezat", aldus Krijnsen.

Maar er is meer. "Ook de Twentse textielindustrie betrok katoen van plantages waar slaven werkten", vult de historicus aan. Het is een van de verhalen die onderwerp zijn op het wandkleed.

Scènes te herkennen op het kleed

"We wilden heel graag dat de verhalen niet zouden stoppen bij het boek. Dus we hebben een kunstenares, die in Almelo is opgegroeid en nu in Zwolle woont, gevraagd een groot wandkleed te ontwerpen waarop kleurrijke scènes uit het boek visueel te herkennen zijn. Zoals de Lebuïnustoren van Deventer als symbool voor de betrokkenheid van de stad bij de slavenhandel. En het Hopmanshuis, een pakhuis voor allerlei koloniale waren. Daarnaast zijn op het kleed ook slaven met negerhoeden te zien. Die hoeden werden in Zwolle gemaakt om aan de slavernij te verdienen. Ook valt een optocht van Twentse textielarbeiders in Almelo op, die verkleed als zwarte slaven uitbeelden dat ze werken met katoen van slavenplantages."

Gekleurde burgemeester

Heel bijzonder is het portret van de eerste gekleurde burgemeester van Nederland, de burgemeester van de toenmalige gemeente Lonneker bij Enschede. "Hij was een zoon van een tot slaafgemaakte vrouw en een witte plantagehouder. Zo dichtbij is het slavernijverleden dus. Er zal overigens nog een straat naar deze burgemeester in Enschede worden vernoemd", aldus Krijnsen.

Maar zoals al gememoreerd, het wandkleed op basis van het ontwerp moet er nog wél komen. Na de zomer wordt het begin gemaakt in het Twents textielmuseum. Na twee maanden wordt er verder aan het project gewerkt in het Zwolse Academiehuis, om het slavernijkleed van de provincie begin volgend jaar een finishing touch te geven voor de definitieve presentatie aan alle inwoners van Overijssel.