UNIFIL-veteranen herleven ervaringen uit Libanon in Deventer: film brengt vredesmissie tot leven

Veel actueler dan nu gaat het waarschijnlijk niet worden voor UNIFIL-veteranen: het conflict tussen Israël en Palestijnen. Zo'n 40 jaar geleden dienden 10.000 Nederlanders in Libanon om de vrede namens de Verenigde Naties te bewaren. Deze week kwamen al die herinneringen naar boven, nu er een film over die tijd in Nederlandse bioscopen in première gaat.

Veteraan Bert Kleine Schaars is de spotlights inmiddels wel gewend. Als Deventer raadslid, maar ook zeker als UNIFIL-veteraan. En toch loopt hij gespannen rond in theater MIMIK in Deventer. "Ik hoop maar dat iedereen goed reageert", zegt hij.

Ondertussen wordt de foyer van het theater aan de IJssel voller en voller. Veteranen van alle leeftijden - strak in pak of uniform - verzamelen zich. Het is een ware reünie. Met hetzelfde doel reisden ze af naar Deventer: de première van de film 'In dienst van de vrede'.

"We komen uit Friesland", zeggen veteranen Otto Koopmans en Remo Jonkers. "Het is gelijk weer één club. Ondanks dat iedereen in een andere periode in Libanon geweest is, herkennen we elkaars verhalen."

PTSS

Die verhalen worden dan ook aan de lopende band tijdens de premièreavond verteld. Precies het doel dat initiatiefnemer Bert Kleine Schaars wil bereiken. "Veel veteranen zijn hier met familie gekomen. Ik hoop ook dat ze met familie kunnen praten over hun ervaringen en dat deze film daarbij helpt. Nog altijd is het voor een groep veteranen lastig om het over die tijd te hebben. De één zal er blij mee zijn dat de missie nu weer aandacht krijgt, maar de ander zal denken: 'Het hoeft van mij niet weer'. Dat is voor iedereen verschillend."

Van de 10.000 Nederlanders die tussen 1979 en 1985 op missie naar Libanon ging, kwam minimaal vijftien procent terug met mentale klachten. Een belangrijk thema deze avond, waar Kleine Schaars graag bij stilstaat. "De mentale problemen waar sommige veteranen tegenaan lopen, heb ik gelukkig nooit gehad. Maar je moet je voorstellen dat toen wij terugkwamen van de missie, er niet over gepraat werd."

En dat verergerde de situatie bij veel veteranen. "De omgeving, familie en vrienden, dachten dat we een soort vakantie gehad hadden. Dus ze vroegen vaak of het leuk geweest was en dan ging iedereen verder met de orde van de dag. Maar veel van ons kwam terug met heftige verhalen. Er was nauwelijks iemand die luisterde. Of erger nog, de veteranen wilden er zelf niet over praten."

Een beeld dat peletonscommandant Hans van der Louw herkent. "De jongens die met mij mee zijn geweest, 38 mannen, hebben over het algemeen een hele goede tijd in Libanon gehad. Maar een aantal jongens hebben daar ook schade opgelopen. Een heeft tot op de dag van vandaag last."

Emoties

Ook tijdens de première zijn er emoties te bespeuren bij de genodigden. Vaak een lach, soms een traan. "Ik denk dat deze film een heel goed middel is om met de familie te delen", reageert veteraan Yeb-Jan Joustra. "Dit geeft een heel goed inzicht in wat we daar daadwerkelijk gezien en beleefd hebben. Elke veteraan heeft zijn eigen verwerking daarin, dat is heel begrijpelijk. Maar voor familie en kinderen is dit een hele mooie film."

Ook Kleine Schaars is tevreden: "Erg mooi om alle reacties te horen en te zien dat iedereen elkaar opzoekt om het over de UNIFIL-tijd te hebben. Dit is precies waarom ik hier aan meegewerkt heb."

Een aantal van de aanwezige veteranen is te zien in de RTV Oost-documentaire 'De vergeten missie':