De vuurwerkramp en de opvallende overeenkomsten met 23 jaar geleden

De parallellen rond de vuurwerkramp zijn opvallend. Exact 23 jaar geleden vielen er 23 doden te betreuren. De ramp had plaats op een zaterdag, aan de vooravond van Moederdag en 's avonds stond het Eurovisie Songfestival op het programma. Net als dit jaar.

Pas nadat de rook was opgetrokken, werd de volle omvang van de ramp duidelijk. Er vielen 23 doden te betreuren, 947 personen raakten gewond en de wijk Roombeek werd grotendeels van de kaart geveegd.

Waar iedereen het later over eens was: de aantallen hadden nog veel dramatischer kunnen uitpakken. Geluk bij een ongeluk was dat het die dag uitzonderlijk warm was, waardoor veel mensen op dat moment niet in hun getroffen woning waren. En Roombeek was een echte studentenwijk. Veel van die studenten waren vanwege Moederdag dat weekend naar hun ouderlijk huis gegaan.

Hotemetoten

De vuurwerkramp houdt de gemoederen nog altijd volop bezig. Ook 23 jaar na dato nog.

Mathilde van der Molen is weduwe van een van de vier brandweermannen die bij de ramp om het leven kwamen. Een van de andere weduwen is jaren geleden overleden, maar de overgebleven drie vrouwen hebben nog altijd contact met elkaar.
"Niet dat we bij elkaar de deur platlopen, maar de onderlinge band is nog altijd hecht. Enkele keren per jaar komen we bij elkaar. Meestal in de vorm van een etentje", vertelt ze.

En ja, ook zij zal vandaag de vuurwerkramp herdenken. "Al weiger ik om dat samen met al die hotemetoten te doen. Meestal kijk ik van een afstandje naar de officiële herdenking bij het monument (opgericht op de plek waar ooit de ontplofte vuurwerkropslag SE Fireworks stond, red.). Als iedereen dan weg is, leg ik mijn bloemen neer."

Mysterie eerste vlammetje

Ze hoopt nog altijd dat er antwoord komt op die prangende vraag: wie was verantwoordelijk voor dat allereerste vlammetje? Mathilde heeft er wel zo haar ideeën over. Ze vermoedt dat er bepaalde zaken onder de pet worden gehouden. Ze was dan ook een van degenen die in 2019 aangifte deed tegen de Staat der Nederlanden en de gemeente Enschede.

Ze deed dat samen met onderzoeker en oud-Europarlementariër Paul van Buitenen. De autoriteiten zouden bewust belangrijke informatie hebben verzwegen. Een deksel dat op de doofpot moet.
Van Buitenen heeft een 1.400 pagina's tellend dossier opgesteld, maar als het oorverdovend stil blijft rond zijn onderzoek trekt hij zich hevig gefrustreerd terug.

'Stille Willy'

Wie ook nog altijd onderzoek doet, is Rudi Bakker van het ontplofte SE Fireworks. Bakker was destijds directeur samen met Willy Pater.
Willy Pater werd ook wel 'Stille Willy' genoemd omdat hij als het om de vuurwerkramp vrijwel altijd het zwijgen ertoe heeft gedaan. Pater overleed enkele weken geleden op 71-jarige leeftijd. Hij kampte al jaren met een broze gezondheid.

Bakker en Pater werden in 2003 veroordeeld tot een jaar celstraf voor de opslag van teveel en te zwaar vuurwerk. Waar Pater zich neerlegde bij het vonnis, kan Bakker er maar niet mee leven. Hij strijdt tot op de dag van vandaag voor eerherstel.

Dat leidde eind 2021 al eens tot een nieuwe aangifte op basis van 1.000 pagina's aan grotendeels vertrouwelijke documenten, waarvan Bakker zegt dat ze anoniem bij hem werden bezorgd. Uit dit rapport blijkt onder meer dat de vroegere directeur van SE Fireworks een heel duidelijk financieel motief zou hebben.

Los van deze aangifte werkt een van de zonen van Bakker aan een documentaire.

Spreekbuis slachtoffers

Tal van slachtoffers hoopt nog altijd dat het mysterie van de vuurwerkramp ooit wordt opgelost. Slachtoffers die zich hadden verenigd en waarvan Albert Vasse zo ongeveer het gezicht was geworden. Hij was jarenlang spreekbuis namens de nabestaanden en andere slachtoffers.
Vasse overleed in maart dit jaar. Hij leed al jaren aan kanker, maar uiteindelijk werd een hartstilstand hem fataal.

Veel van die slachtoffers vermoeden tot op de dag van vandaag complotvorming rond de vuurwerkramp. Onder wie Frits Pril, de bewoner die daags na de ramp met zijn Fordje Escort een hek omver ramde en het rampgebied inreed. En daarbij in het dialect de legendarische woorden riep: 'Wat wordt hier verzweeng?'

Parallellen

Opvallend zijn de parallellen rond de herdenking dit jaar. De vuurwerkramp had plaats op een zaterdag, morgen is het Moederdag. En vanavond wordt weer het Eurovisie Songfestival gehouden: 23 jaar geleden was dat ook zo.
"Wat opmerkelijk hè, die overeenkomsten", zegt Mathilde van der Molen. "Maar inderdaad, nu je het zegt: het was het Songfestival van Linda Wagenmakers."

Aanvankelijk werd destijds zelfs nog een begin gemaakt met de uitzending. Linda Wagenmakers, die de eer van Nederland verdedigde, was als tweede aan de beurt en zong haar liedje vol overgave. Volgens de organisatie was zij niet op de hoogte van wat er in Nederland was gebeurd.
Rond de klok van tienen werd de uitzending alsnog gestaakt. De NOS vond het bij nader inzien toch niet gepast om vrolijke liedjes uit te zenden, terwijl Enschede die middag in puin was gelegd.

Verfilming

De beelden van knallend vuurwerk, de daaropvolgende kettingreactie aan explosies en uiteindelijk die allesverwoestende knal komen nog met enige regelmaat voorbij. Op internet, op tv en ongetwijfeld ook vandaag tijdens de 22ste herdenking worden ze ongetwijfeld weer vertoond.

De hallucinante beelden maar ook alle mysteries die er aan de tragedie kleven, maakt dat de vuurwerkramp tot op de dag van vandaag tot de verbeelding spreekt. Het is niet voor niets dat de streamingsdienst Viaplay - onder meer bekend van de Formule 1 - momenteel werkt aan een verfilming in de vorm van een vierdelige serie.

Excuses

Mathilde van der Molen koestert stiekem de hoop dat het onderzoek zoals de Universiteit Twente dat november vorig jaar aankondigde wat oplevert.
Zoals gisteren gemeld, zou het rapport dit voorjaar worden gepresenteerd, maar wordt dit vanwege de complexiteit pas na de zomervakantie gepresenteerd.

Brandweerweduwe Mathilde van der Molen: "De slachtoffers van de vuurwerkramp wachten nog altijd op excuses. Want er zijn hier aantoonbaar fouten gemaakt. Of we ooit helemaal achter de waarheid komen, betwijfel ik. Maar duidelijk is dat hier zaken niet goed zijn gegaan. Kijk, elk mens maakt fouten. Maar dan is het ook goed om die te erkennen."