WOB-documenten geven inkijkje: schrijft de NAM mee aan ministeriële antwoorden op Kamervragen?

Tientallen e-mails en andere documenten van het ministerie van Economische Zaken geven een inkijkje in de communicatie tussen het ministerie en de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM). Uit die documenten blijkt dat medewerkers van de NAM meeschrijven aan de antwoorden die de minister geeft op vragen uit de Tweede Kamer. Volgens stichting Stop Afvalwater Twente is dit schadelijk voor de democratische besluitvorming. "Stuitend en een schandalige bedoening", zegt de aanvrager van de WOB-documenten Lucas Goldsteen.

De stichting Stop Afvalwater Twente zit al een paar jaar met de NAM en het ministerie van Economische Zaken aan tafel om meer inzicht te krijgen in de injectie van chemisch afvalwater in de diepe bodem van Twente. Ondanks die gesprekken hielden de leden al die tijd het gevoel dat ze niet serieus genomen werden. Ze denken dat de NAM en het ministerie samenwerken om de stichting monddood te maken. Lucas Goldsteen uit Harbrinkhoek, lid van Stop Afvalwater Twente, besloot een verzoek te doen in het kader van de Wet Openbaarheid van Bestuur.

Tientallen mailwisselingen en andere documenten

Na enkele maanden kreeg Goldsteen tientallen rapporten, mailwisselingen en andere documenten die door NAM met het ministerie zijn gedeeld, of andersom. Het was veel werk om alles uit te pluizen, maar na afloop kan hij maar één conclusie trekken. "De NAM schrijft mee aan de antwoorden die de minister geeft op vragen die door de Tweede Kamer zijn gesteld."

Volgens Goldsteen worden de teksten van de medewerkers van de NAM regelmatig volledig en ongecorrigeerd opgenomen in de antwoorden die de minister terug geeft aan de Kamer. "De NAM heeft dus veel meer invloed in de beeldvorming dan je als burger zou mogen verwachten. Dat is een kwalijke zaak, omdat dat afbreuk doet aan de democratische besluitvorming."

RTV Oost kreeg inzage in de WOB-documenten. Te lezen is dat een ambtenaar van het ministerie van Economische Zaken aan een groep NAM-medewerkers vraagt: 'Wat zullen we hierop antwoorden?'. Vervolgens gaat die vraag langs meerdere NAM-medewerkers en wordt het antwoord uiteindelijk teruggestuurd naar het ministerie. Als de minister vervolgens antwoord geeft op de Kamervragen, is de tekst van de NAM-medewerkers letterlijk terug te lezen.

'Onrust is niet nodig'

De woordvoerder van de NAM reageert schriftelijk: "Wanneer het ministerie van EZK ons om gegevens vraagt die bijdragen aan de antwoorden op Kamervragen, dan levert de NAM deze aan. Het ministerie van EZK gaat over de antwoorden."

Bij de stichting staan de gezichten op onweer. Want hoe weten Kamerleden nu of ze het juiste antwoord op hun vragen krijgen? Volgens Stop Afvalwater Twente is het al opmerkelijk dat de minister steeds blijft zeggen dat Twente geen risico's loopt door de injectie van afvalwater in de bodem. "Onrust is niet nodig zegt de minister. Maar vindt hij dat zelf ook, of is het de NAM die hem dat influistert?"

'Gemeente Dinkelland is misleid'

Goldsteen deed ook nog een WOB-verzoek over de communicatie tussen de NAM en de verantwoordelijk toezichthouder Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). "Uit de documenten die tussen hen heen en weer gestuurd worden, kun je lezen dat de NAM begin 2020 zeker wist dat er een breuk of zelfs lekkage zat in injectieput ROW-2. Terwijl de NAM eind 2020 nog aan de gemeente Dinkelland schrijft dat er van lekkage helemaal geen sprake is."

Goldsteen vindt het heel gek dat de gemeente zeker een aantal maanden verkeerd lijkt te zijn voorgelicht en mogelijk zelfs is misleid. "Ze vertellen steeds hetzelfde verhaal over dubbele verbuizing bijvoorbeeld die ervoor zou zorgen dat alles veilig is. Maar er is helemaal geen dubbele verbuizing bij de andere injectieputten en dus is het lang niet zo veilig als de NAM doet geloven."

NAM: 'ROW-2 mocht gewoon gebruikt worden'

De NAM reageert: "Wij meten elk jaar de binnenbuizen conform de vergunningen omdat de wanddiktes in de loop der jaren afnemen. Op die manier kunnen we de afname van de wanddiktes goed monitoren en kunnen we tijdig een nieuwe binnenbuis ter vervanging van een oude binnenbuis inplannen. Dat slijtagepatroon hebben wij ook bij put ROW2 gezien. Pas in het begin van 2020 is besloten om de put (die al sinds dec 2019 buiten gebruik was ) te repareren zoals het plan was. Daarnaast is het belangrijk te benadrukken dat SodM deze inspectierapporten ook krijgt voor technische beoordeling en obv deze beoordeling mocht ROW2 gewoon gebruikt worden."

Op de vingers getikt

Het lid van Stop Afvalwater Twente verbaast zich er ook over dat NAM steeds beweert dat ze alles kunnen meten. "Maar dat blijkt gewoon helemaal niet zo te zijn." Uit het jaarverslag van SodM blijkt ook dat de NAM afgelopen jaar meermaals op de vingers is getikt over metingen en monitoring.

"Dus er zijn allerlei tegengestelde berichten die mij laten zien dat er geen goede eerlijke communicatie is naar de bevolking toe. En dat betekent dat wij niet kunnen meepraten over wat er in de grond onder onze voeten gebeurt. Dat vind ik wel schandalig."