Is er een link tussen dementie en bestrijdingsmiddelen?
In Noord-Holland Noord krijgen steeds meer mensen dementie. Het is een regio waar veel mensen van oudsher in de landbouw werken of hebben gewerkt. Is er een link tussen het groeiende aantal mensen met dementie en het gebruik van pesticiden in Noord-Holland Noord?
Het RIVM pleit al langer voor meer onderzoek naar het verband tussen bestrijdingsmiddelen en ziektes als dementie en Parkinson. Er zijn namelijk aanwijzingen dat bestrijdingsmiddelen de kans op dit soort hersenaandoeningen vergroten. Parkinson is inmiddels een erkende beroepsziekte onder boeren in Frankrijk. Zij kunnen zelfs een schadevergoeding krijgen als ze met het middel glyfosaat hebben gewerkt en later Parkinson kregen.
Bij Parkinson is de link tussen een hersenaandoening en bestrijdingsmiddel dus te zien, maar bij dementie is dat is nog niet goed te zeggen. De onderzoeken die nu zijn gedaan, spreken elkaar namelijk tegen, vertelt Dinant Bekkenkamp, teamleider Onderzoek bij Alzheimer Nederland.
"Er is wel wat onderzoek gedaan naar de relatie tussen dementie en het gebruik van landbouwgif, maar daar kwamen geen duidelijke resultaten uit. Sommige onderzoeken laten een relatie zien, maar er zijn ook onderzoeken die dat niet konden aantonen. Er zijn zelfs onderzoeken waaruit het tegenovergestelde blijkt. Die onderzoekers concludeerden dat er juist minder dementie voorkomt in 'groene' gebieden. De wetenschap is er nog niet over uit, vooralsnog lijkt het op toeval als het wel wordt aangetoond."
Tekst gaat verder onder de infographic.
"Wat het moeilijk maakt, is dat dementie wordt veroorzaakt door meerdere factoren. Gifstoffen worden wel eens genoemd, maar daar is nog geen bewijs voor. Voor zo'n vijftien factoren is wel bewijs gevonden, maar die gaan vooral over levensstijl, zoals niet voldoende bewegen, roken en suikerziekte."
Toch is de belangrijkste oorzaak van dementie niet beïnvloedbaar. "De grootste risicofactor om dementie te krijgen, is leeftijd. We worden steeds ouder en ook gezonder oud", verklaarde Tim Vaessen deze toename eerder aan NH. Hij is klinisch neuropsycholoog in het Spaarne Gasthuis.
Moet ik me zorgen maken als ik dichtbij landbouwgebied woon?
Met betrekking tot dementie is het antwoord nee. Wel geeft Alzheimer Nederland een paar tips om het risico voor omwonenden van landbouwgebied zo veel mogelijk te beperken. Doe bij binnenkomst je schoenen uit, was groenten, kruiden en fruit uit eigen tuin en was je handen voordat je gaat eten. Ook is het verstandig om tijdens en kort na de bespuiting van het land de ramen dicht te houden en niet te lang in de tuin te blijven.
En hoe zit dat met Parkinson?
Parkinson is een andere hersenaandoening, waarbij hersencellen langzaam afsterven. Dat leidt tot problemen met bewegen, maar ook denken, slikken en slapen gaat steeds moeilijker. "Bij Parkinson is de relatie met bestrijdingsmiddelen duidelijker aangetoond, vooral bij boeren die veel met die middelen werken", aldus Bekkenkamp.
Tekst loopt door onder de foto.
In Frankrijk wordt Parkinson inmiddels erkend als beroepsziekte bij boeren. Zij kunnen zelfs een schadevergoeding krijgen als ze in het verleden met het middel glyfosaat (onder andere bekend onder de merknaam Roundup) hebben gewerkt en daarna Parkinson kregen.
Wordt er in de toekomst meer onderzoek naar gedaan?
Die onderzoeken lopen wel, vertelt Bekkenkamp. "Het lastige is dat het erg moeilijk is om vast te stellen hoeveel landbouwgif iemand in zijn leven nou heeft binnengekregen. Als je dat goed wil uitzoeken, moet je bijvoorbeeld mensen jarenlang volgen en regelmatig bloedonderzoek laten doen."
"Dementie ontstaat ook niet van vandaag op morgen. Die gegevens hebben we niet van vroeger, dus we moeten daar nu mee beginnen. Dan weten we over twintig of dertig jaar misschien meer. Maar zo'n onderzoek uitvoeren is heel lastig."